2020 yılının insanlık tarihinde unutulmayacak bir yıl olduğuna kesin gözüyle bakabiliriz. COVID-19 pandemisi başta olmak üzere yaşadığımız onca olaydan sonra yeni bir yıla geçmeden önce son bir sürprizle daha karşılaşacağız. En son yaklaşık 800 yıl önce yakınlaşan Jüpiter ve Satürn gezegenleri yeniden aynı pozisyona gelecek. Bu gece gerçekleşecek bu olayı çıplak gözle izleme şansınız da var.
Kış Gündönümü olarak da bilinen yılın en uzun gecesinin yaşanacağı 21 Aralık tarihinde (bu akşam), gün batımından hemen sonra güneybatı ufkuna baktığınız zaman Güneş Sistemi’nin en parlak gezegenlerinden olan Satürn ve Jüpiter’in birleşmesini görebilirsiniz. Giderayak bir tarihi olaya daha ev sahipliği yapacak 2020 yılının 21 aralık gecesi yaşanacak büyük buluşma ile ilgili tüm detayları anlattık.
Bu akşam ne olacak?
Gökbilimciler, Güneş Sistemi’nin en büyük iki gezegeni olan Jüpiter ve Satürn’ün yakınlaşmasını büyük kavuşum olarak isimlendiriliyorlar. Bu gece büyük kavuşum gerçekleşiyor ve Jüpiter ile Satürn aralarında yalnızca 0,1 derecelik bir açı kalacak şekilde yakınlaşıyor. Kavuşum adı verilen bu olay, Dünya’dan da rahatça gözlemlenebilecek.
Pandemi ile zaten gergin olan bazı insanlar artık uzaylı istilası, zombi baskını, meteor düşmesi gibi olaylar bekliyorlar. Büyük kavuşum her ne kadar tarihi bir olay olsa da başımıza bir şey gelmesine neden olmayacak.
Jüpiter ve Satürn, en son 794 yıl önce aynı şekilde yakınlaşmıştı:
Satürn gezegeninin Güneş etrafındaki bir turunu tamamlaması 30 Dünya yılı sürüyor. Jüpiter gezegeni ise bu turu 12 Dünya yılında tamamlıyor. Dönüş hızı ile oluşan bu zaman farkı nedeniyle iki gezegenin birleşmesi her 20 yılda bir tekrarlanıyor. Ancak her kavuşum aynı olmuyor.
Bu gece gerçekleşecek kavuşumda iki gezegen arasındaki açı farkı 0,1 derece olacak. Gökbilimciler tarafından yapılan hesaplamalara göre bu kadar yakın bir kavuşum, en son 1226 yılında gerçekleşti. Gözlemlenebilir bir diğer kavuşum ise en son 1623 yılında gerçekleşti. Yani yaklaşık 800 yıldır, bu kadar yakınlaşmayan iki gezegen 400 yıldır birlikte, yakın bir şekilde görülmediler.
21 Aralık "kavuşumunu" çıplak gözle görebilirsiniz:
Jüpiter ve Satürn kavuşumu hakkında bilgi veren Gök Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi (GÖKMER) Müdürü Prof. Dr. Orhan Gölbaşı; Dünya’dan bakıldığı zaman görülen en parlak cismin Venüs olduğunu, diğer en parlak cisimlerin ise Jüpiter ve Satürn olduğunu, söylüyor.
Gölbaşı, “Gökyüzünün en parlak cisimlerinden olan bu iki gezegenin kavuşumunu izlemek için gün batımından sonra güneybatı ufkuna bakın. Şehir ışıklarından uzak, bulutsuz bir gökyüzü varsa çıplak gözle bu tarihi kavuşumu görebilirsiniz.” diyor.
Tek bir nokta gibi görünmeyecekler:
Ay ve Güneş tutulmalarından alışık olduğumuz bir görüntü olan iki cismin tek nokta haline gelmesi, Jüpiter ve Satürn’ün kavuşumunda gerçekleşmeyecek. Dünya’dan bakıldığı zaman aralarında 0,1 derecelik açı olsa da bu fark, iki dev gezegenin aralarında bizim için büyük, uzay standartları için çok küçük bir mesafe olduğunu unutmamak gerekiyor.
Prof. Dr. Orhan Gölbaşı; kavuşum sırasında, ışıksız ve bulutsuz bir gökyüzünde bu iki gezegeni çok yakın ancak yine de ayrık olarak göreceğimizi ifade ediyor. Gölbaşı, basit gibi görünse bile böyle bir olayı 400 yıldır hiç kimsenin görmediğini de sözlerine ekliyor.
Bir sonraki en yakın kavuşum 2080 yılında gerçekleşecek:
Jüpiter ve Satürn gezegenlerinin dönüş hızları nedeniyle her 20 yılda bir birleştiklerini, ancak her zaman bu kadar yakın olmadığından bahsetmiştik. Yani 2040, 2060, 2080 ve 2100 yıllarında da bu gezegenler yakınlaşacak. Ancak her yakınlaşma, aslında bizim algımıza sahip canlılara göre o kadar da yakın olmuyor.
Gökbilimciler tarafından yapılan hesaplamalara göre 21 Aralık 2020 tarihinde oluşacak 0,1 derecelik yakınlaşmaya benzer bir kavuşum, en yakın 15 Mart 2080 tarihinde gerçekleşecek. Elbette, bu bile 21 Aralık kavuşumu kadar yakın olmayacak. Bu nedenle 21 Aralık akşamı güneybatı ufkuna bakmayı unutmamanız tavsiye ediliyor.
NASA başta olmak üzere pek çok gökbilim izleme merkezi ve topluluğu, bu gece gerçekleşecek olan Jüpiter ve Satürn kavuşumunu internet üzerinden canlı olarak yayınlayacak. Çıplak gözle görülse bile özel gözlem cihazları sayesinde kavuşum çok daha net bir şekilde gözlemlenebiliyor.
21 Aralık’ta ne olacak, kıyamet mi kopuyor endişesi ise tamamen yersiz ve safsatadan ibaret. Bu akşamki tarihi anlara tanıklık etmek için hava karardıktan sonra gözünüzü güneybatı ufkuna çevirmeyi unutmayın.
