'Evren nasıl ve ne zaman oluştu', 'Bu oluşumdan önce ne vardı' gibi sorular üzerine sayısız kişinin bugüne kadar kafa yorduğu ve bu konuda değişik fikirler ortaya attığını biliyoruz. Peki şu an 13,8 milyar yaşında olduğu kabul edilen evrende ne kadar uzağı görebiliriz? Bu soru için verilecek yanıtlar arasında 13,8 milyar ışık yılı yer alabilir ancak evrende işler tam olarak böyle işlemiyor.
Evrenin genişlemesiyle günümüzde gözlenebilir evrenin toplamda 92 milyar ışık yılı uzunlukta olduğunu söylemek mümkün ancak gezegenimizi merkeze koyduğumuzda bunun 46 milyar ışık yılına düştüğünü söyleyebiliriz. Bu noktada 13,8 milyar yaşında olan evrende nasıl 46 milyar ışık yılı uzağı görebildiğimiz sorusu kafa karıştırıyor olabilir. Gelin bu konuyu 3 alt başlık hâlinde inceleyelim.
1. Faktör: 'Ne kadar uzun süre beklersek o kadar uzaktayız'
Baktığınız her yerde yıldızlar ve galaksilerle dolu bir evren hayal edebilirsiniz. Bu yaklaşımla ne kadar uzun süre beklersek o kadar uzaktayız demek mümkün. Yani başlangıçtan 13,8 milyar yıl sonra 13,8 milyar ışık yılı geçmişi görmeyi bekleyebilirsiniz. Bu yaklaşım, Büyük Patlama'dan sonra yıldızların ve galaksilerin kaç yaşında olduklarını bulmak için kullanılabilecek bir yoldur ancak gözlenebilir evrende durum biraz daha farklıdır. Bu yüzden bu yaklaşımı tek başına bu soru için kullanamayız.
2. Faktör: 'Nesneler birbirlerine doğru hareket edebilir'
Evrende ışık yayan birçok ışık kaynağı bulunur ve bu ışık kaynakları birbirine göre hareket eder. Özel Görelilik Teorisi'ne göre bu nesneler, ışık hızına yakın hareket ederken ışık, size ışık hızının iki katı hızda geliyormuş gibi görünür. Nesnelerin ışık hızına yakın hızda bizden uzaklaştığını ancak ışığın bize geldiğini düşündüğümüzde belki de bu nesneler 27,6 ışık yılı uzakta olabilir.
3. Faktör: 'Evren genişlemektedir'
Yukarıdaki ilk iki yaklaşıma evrenin genişlemesini dâhil ettiğimizde aslında doğru sonuca ulaşabiliriz. Uzak bir galaksiye baktığınızda galaksinin normalden daha kırmızı olduğunu görebilirsiniz. Bunun nedeni, galaksinin bizden uzaklaşıyor olması nedeniyle ışığın daha büyük dalga boyuna kayması şeklinde açıklanabilir. Siren sesinin yaklaştıkça ya da uzaklaştıkça değişmesi de buna benzer şekilde işler.
Sonuç olarak;
Genişlemeyen bir evrende 2. başlıkta açıkladığımız gibi 27,6 milyar ışık yılını gözlemlemek mümkündür fakat bugün bundan daha uzak galaksilerin gözlemlendiğini biliyoruz. Genişleme faktörünü işin içine kattığımızda 41,4 milyar ışık hızını gözlemleyebildiğimiz belirtilebilir ancak bu noktada da karanlık enerjinin varlığı devreye girer ve bu sayı 46 milyar ışık yılına çıkar.
Gezegenimiz merkezde olduğu için gözlenebilir evrenin toplamda 92 milyar ışık yılı uzaklığa karşılık geldiğini belirtmek mümkün. Tabii bu değerler günümüz için geçerli ve evren genişlemeye devam ediyor. Gelecekte yapılacak gözlemlerde ne tür bilgilerin açığa çıkacağını hep birlikte göreceğiz.
