Ticaret Bakanlığı, Türkiye'de akıl almaz bir hal alan otomotiv sektörü ile ilgili açıklamalarda bulundu. Yapılan düzenlemelere ilişkin denetimlerin sürdürüldüğünü açıklayan bakanlık, bugüne kadar 61 milyon 237 bin 287 TL para cezası kestiğini açıkladı. Gelen o düzenlemelere ve kesilen cezalara kalem kalem bakalım.
COVID-19 pandemisi nedeniyle sıfır arabaya ulaşmakta yaşanan sıkıntılar, ilk aşamada stokçuluk ve "6 ay 6 bin kilometre" sınırı ile önlenmeye çalışıldı. Ancak bunların yetersiz olduğu geçtiğimiz ay anlaşılabildi. Ticaret Bakanlığı bu kez de liste fiyatının üstünde para talep eden bayilerle ilgili yeni bir düzenleme yaptı. Ancak görünen o ki kanunlara karşı gelmek, araç satıcıları için daha kârlı bir durum. Neden böyle dediğimizi az sonra anlayacaksınız.
"6 ay 6 bin kilometre" kuralını aşanlara 35 milyon TL para cezası kesildi!
Geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren bir düzenleme ile sıfır araçların 6 ay ve 6.000 kilometreyi geçmeden ikinci el pazarında satışa çıkarılması yasaklandı. Ancak tabi bu yasaklama çok da işe yaramadı. Bugün ilan sitelerini incelerseniz, tonla sıfır araba var. Ticaret Bakanlığı, bu düzenlemeyi ihlal edenlere toplamda 35 milyon 110 bin 527 TL para cezası uyguladığını açıkladı.
Öte yandan; stokçular için de denetimler yapıldı. Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu tarafından yapılan incelemelerde, toplam 8 milyon 292 bin 360 TL idari para cezası uygulandı.
Fiyat listesinin üzerinde fiyat çekip, elden para isteyenlere de 17 milyon TL ceza kesildi!
Geçtiğimiz ay yapılan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik düzenlemesi ise fiyat listesinin üzerinde fiyat talep edilmesini ve elden para istenmesini yasakladı. Ancak bazı bayiler, bu karara da uymadılar. Ticaret Bakanlığı, bu bayilere 17 milyon 834 bin 400 TL idari para cezası kestiğini, bu bayilerin ikinci el satış lisanslarını da 1 yıl süreyle iptal ettiğini duyurdu. İşte tüm bunları topladığımızda, 61 milyon 237 bin 287 TL'lik para cezası uygulandığını görüyoruz.
Peki neden satıcılar korkmuyor? Gelin anlatalım...
Şimdi sizinle Türkiye'de en çok satan otomobil olan Fiat Egea üzerinden bir hesap yapacağız. Bu hesaplama sonucunda, cezaların ne kadar küçük çapta olduğunu anlayacaksınız. Hadi başlayalım:
6 ayda kesilen ceza miktarı olan 61 milyon 237 bin 287 TL ile sadece 110 adet Fiat Egea (bugünkü fiyatıyla - 555 bin 900 TL) satın alabilirsiniz. Ancak 1 Ocak 2023 ile 31 Mayıs 2023 tarihleri arasında toplam 41 bin 661 adet Fiat Egea satıldı. Diyelim ki satılan tüm Egea'ların yüzde 10 gibi bir bölümü 2. el olarak yeniden satışa çıktı. Yani 4.166 Egea, kurallara uyulmadan ikinci el olarak satıldı. İyimser olalım ve satışa çıkan Egea'ların da yine bugünkü fiyatı üzerinden satıldığını düşünelim.
Kesilen cezanın miktarı, piyasada dönen paranın yanında devede kulak...
Böylesi bir durumda, 4.166 adet Fiat Egea'dan 2 milyar 315 milyon 879 bin 400 TL para akışı sağlanıyor. Bu para; 2023'te otomotiv satışında kurallara uymayanlara kesilen cezanın neredeyse 38 katı. Tüm bu hesaplamanın tek bir otomobil modeliyle yapıldığını hatırlatalım. Yıl boyunca yüz binlerce sıfır otomobil satışı gerçekleştirildi ki bu; satılan her 100 otomobilden 1'i bile kurallara aykırı şekilde ikinci elde satışa çıksa binlerce otomobil anlamına geliyor. Dolayısı ile verilen cezanın, piyasada dönen paranın yüzde 1'ine bile tekabül etmediğini tahmin edebiliriz. Cezaların caydırmama nedeni muhtemelen bu...
