Dünya genelinde 22,9 milyondan fazla insana bulaşan ve 799 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden olan koronavirüs salgını halen bitmiş değil. Dünya genelinde her gün 200 binden fazla yeni vaka açıklanıyor.
Rusya'nın ilk koronavirüs aşısını tescillemesinin yanında birçok ülkede de aşı çalışmalarına devam ediliyor. Çalışmalar arasında 3. faza ulaşılan aşılardan bir tanesi de BionTech ve Pfizer ortaklığıyla gerçekleştiren BNT162ö adlı aşı oldu. Söz konusu bu aşının 3. faz denemelerinin bir ayağı da İstanbul Tıp Fakültesi bünyesinde gerçekleştirilecek.
3. faz aşı denemelerinin bir ayağı Türkiye'de
İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek, gönüllü denemeler için etik kurulu onayının çıkmak üzere olduğunu ve Sağlık Bakanlığı onayının da alınması sonrası gönüllü çağrısına başlanacağını ifade etti. Oxford Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilen aşı çalışmaları için başvuru yapıldığını söyleyen Prof. Dr. Tükek, şunları söyledi:
"Biz o dönem Oxford Üniversitesi'ne Türkiye olarak Faz 3 çalışmalarına dahil olmak istediğimizi belirttiğimizde, ülkemizdeki vaka sayıları düşük olduğu için, daha yüksek vakaların görüldüğü ülkelerde başlayacaklarını bildirdiler ve Amerika, Brezilya, İngiltere ve Güney Afrika gibi o dönemde yoğun vaka sayılarının olduğu 4 ülkede başladılar Faz 3 denemelerine. Tahmin ediyorum Eylül-Ekim gibi bu çalışmaların sonuçları alınacak ve güzel sonuçlar çıkarsa ki Faz1 ve Faz 2'deki sonuçları iyiydi, kısa bir süre içerisinde piyasaya sunulacak."
İdeale en yakın aşının nasıl olması gerektiğini de tarif eden Prof. Dr. Tükek, "Eğer antikor üretmeyi sağlayan bellek (hafıza) hücreleri oluşmuşsa, o antijenik yapı (enfeksiyon nedeni) tekrar vücuda girdiğinde; mesela bu sefer aşı değil de virüs direkt vücuda girdiğinde, bu hafıza hücreleri canlanır ve vücutta inanılmaz düzeyde bir antikor üretimi başlar. Yani aslında bir süre sonra ölçtüğünüzde çok düşük olan (ve hastalıkla savaşmaya yeterli gelmeyecek) antikor düzeyleri, virüs vücuda girdiği andan itibaren birdenbire artıyor" dedi.
Şu an dünya genelinde yürütülen aşı çalışmaları içerisinde bu etkilere en yakın olanının Almanya'nın geliştirdiği aşıda olduğunu söyleyen Prof. Dr. Tükek, bu çalışmaları yürüten şirketin başında Prof. Dr. Uğur Şahin'in olduğunu dile getirdi. Aşının üretim tarihine geçişiyle ilgili de konuşan Tükek, şunları söyledi:
"Bu aşının Faz 3 gönüllü insan denemelerinin bir ayağını da burada, İstanbul Tıp Fakültesi koordinasyonunda yapacağız. Bu çalışma için tabii yine gönüllüler toplanacak ve gönüllülük esasına göre Türkiye'den zannedersem 100 kişi dâhil edilecek. Bu kişilere aşı burada uygulanacak, sonra veriler toplanacak ve nihayetinde tahmin ediyorum Kasım ayı gibi bu verilerden sonuçlar alınacak. Ekim-Kasım gibi nihai üretime geçip geçmeyeceğine karar verecekler."
Başvuran gönüllülerde yaş ve altta yatan hastalığı olup olmadığı gibi çeşitli sınıflandırmalar yapılacağını söyleyen Prof. Dr. Tükek, gönüllülerin çalışma boyunca uzman gözetiminde olacağını söyledi. Aşı çalışmalarına katılacak kişilerde yan etki beklemediklerini, riskin yok denecek kadar az olduğunu söyleyen Tükek, "Aslında bir yıl izlemek lazım bu kişileri. Bir yıl sonunda ne oluyor, antikor düzeyi iyice düşüyor mu, bir yıl içerisinde kişi tekrar enfekte oluyor mu, hepsini gözleyerek karar vermek lazım. Ama şu anki pandeminin yaratmış olduğu ciddi sorunlar nedeniyle bunlar zamana bırakıldı. Bunlar aşılanma sistemleri sonrasında tekrar değerlendirilecek" dedi.
Aşı çalışmalarının bir parçası olmanın, o aşının Türkiye'ye gelmesi için bir nevi ön koşul olduğunu söyleyen Prof. Dr. Tükek, "Yani aşı, hastalığı tamamen ortadan kaldıramayabilir. Ama zaten bizim için solunum yolu virüslerinde başarı kriteri, ağır hastalarda azalma sağlayıp sağlamadığıdır. COVID-19 aşıları ağır vakaları yüzde 3'ten yüzde 1'e düşürürse bu aşı başarılı demektir. Bu bile çok sayıda insanın hayatını kurtaracak" dedi.
