Uzman olmaya gerek yok; şöyle dikkatli bir gözle doğaya baktığımız zaman bazı şeylerden bol bol, bazılarından ise epey az olduğunu görürüz. Az olan her şey kıymetlidir ve bu nedenle bazı madenler, yaygın görülen madenlere göre çok daha önemli kabul edilir. Altın ve gümüş, bunlardan bazıları. İnsanlığın var olduğu ilk günlerden beri altın, her zaman değer verilen bir maden olmuştur.
Altının değişmez değeri nedeniyle ABD doları altına ve dünya paraları da dolara endekslenmiştir. Yani altın, düğünde çeyrek mi taksak gram mı taksak sorusundan çok daha büyük öneme sahiptir. Peki, bu maden nasıl ortaya çıkıyor? Gelin altın nasıl oluşur, nerede bulunur, en çok altın üreten ülkeler hangileri gibi merak edilen soruları yanıtlayalım ve ülkemizdeki altıncılık hakkında biraz detaylı bilgi görelim.
Altın nasıl oluşur?
Dünyamızın çekirdeğinin biraz üstünde magma adı verilen çok sıcak ve eriyik halde bir alan bulunur. İşte bu alanda eriyik halde bulunan onlarca farklı bileşenden biri de altındır. Magmada patlamalar olur, basınç düşmeleri yaşanır, depremler olur ve o eriyik maddeler zaman zaman yüzeye yaklaşır. Yüzeye yaklaştıkça da soğur ve katı hale gelir.
İşte tam bu noktada insanlar devreye giriyor. Muhtemelen bazı altınlar o kadar yukarı çıkmıştı ki gözle görülür yerlerde geziniyorlardı. Bunu fark eden insanlar, biraz da şurayı kazayım diye düşünerek kayaçların arasında bulunan altınları fark ettiler. İşte bu noktadan sonra altına hücum başladı.
Altın madenleri bazen yerin epey altında olabilir. Ancak bazı dış etkenler ve deprem gibi doğa olayları nedeniyle yüzeye oldukça yakın altın madenleri de vardır. Elbette yüzlerce yıldır altın kovaladığımız için artık yüzeyde pek altın bulunmaz. Bu nedenle son teknoloji kullanılarak özel altın madenleri oluşturulur ve kayaçlar arasına gizlenmiş altınlar keşfedilir.
Altın nerelerde bulunur?
Dünyanın hemen her yerinde altın vardır ancak bazılarında milyonlarca ton, bazılarında birkaç gram. Doğanın takdiri. Uzmanlar; toprak değerlerine, toprak rengine, çevredeki bitki örtüsüne ve pek çok farklı bilgiye göre değerlendirme yaparak altın yoğunluğunu keşfederler. Demiri çok olan toprakta, altın da çok olur. Bu çalışmalar eskiden çok daha zorlu süreçlerden oluşuyordu ancak artık teknoloji sayesinde nokta atışı keşifler yapılabiliyor.
Altın yaygın olarak, içinde pek çok mineral bulunan kara kum toprak türünün olduğu bölgelerde ve kuvars kayaların arasında bulunur. Altın madeni çoğu zaman büyük kütleler halinde bulunmaz. Toprak arasında ince pullar şeklinde ya da kayaçlar arasında şeritler halinde bulunur.
Altın tespit edildikten sonra kazı yapılarak tonlarca toprak çıkarılır. Maden yoğunluğuna göre değişse de 1 ton topraktan 10 grama kadar altın çıktığı görülmüştür. Çıkarılan altın, karbon ve siyanür gibi kimyasallar kullanılarak saf hale getirilir. Özel ocaklarda erilir ve sonra artık kaynınızın düğününde geline takmak için hazır hale gelir.
Altın nasıl yapılır?
Altın nasıl yapılır sorusu pek doğru değil çünkü anlattığımız gibi altın yapılmaz, bulunur. Ancak bu soruyu sarı altın, beyaz altın ve hatta pembe altın nasıl yapılır şeklinde sormak mümkün. Altının doğal rengi sarıdır. Altını sarartmak için herhangi bir işlem yapılmaz. Altını beyazlatmak için nikel ve platin ile, altını pembe yapmak için ise bakır ile karıştırmak gereklidir. Elbette bu karışımların oldukça hassas değerleri vardır.
Dünyada en çok altın üreten ülkeler hangileri?
Türkiye Altın Madencileri Derneği internet sitesini incelediğimiz zaman karşımıza dünyada en çok altın üreten ilk 20 ülkenin listesi çıkıyor. Listedeki rakamlar 2018 yılına ait. Ancak bunlar zaten ortalama değerler oldukları için güncel rakamlar olarak kabul etmek de mümkün. İşte dünyanın en çok altın üreten ülkeleri;
- Çin - 399 ton
- Avustralya - 312 ton
- Rusya - 281 ton
- Amerika Birleşik Devletleri - 253 ton
- Kanada - 193 ton
- Endonezya -190 ton
- Peru - 155 ton
- Güney Afrika - 123 ton
- Meksika - 121 ton
- Gana - 101 ton
- Özbekistan - 83 ton
- Brezilya - 82 ton
- Papua Yeni Gine - 70 ton
- Kazakistan - 69 ton
- Kongo Demokratik Cumhuriyeti - 64 ton
- Arjantin - 63 ton
- Mali - 57 ton
- Burkina Faso - 55 ton
- Kolombiya - 51 ton
- Filipinler - 46 ton
Türkiye’deki altın yatakları:
- 10 milyon onstan fazla altın bulunan dünya klasmanındaki yataklar;
- Kışladağ
- Çöpler
- 1 - 5 milyon ons arası altın bulunan orta büyüklükteki yataklar;
- Ağrı Dağı
- Cerattepe
- Çukuralan
- Efemçukur
- Eymir
- Hot
- Karadere
- Kaymaz
- Kızıltepe
- Ovacık
- Öksüt
- Söğüt
- Taç - Çorak
- İvrindi
- Lapseki - Kestanelik
- 1 milyon onstan az altın bulunan küçük yataklar;
- Altıntepe
- Akarca
- Bakırtepe
- Bolkardağı
- Çoraklıtepe
- Gediktepe
- Himmetdede
- İnlice
- Kirazlı
- Kubaslar
- Mastra
- Midi
- Mollakara
- Salinbas
- Sart
- Sisorta
- TV Tower
- Karaağaç
Türkiye’de işletilmekte olan altın madenleri:
- İzmir - Ovacık altın madeni
- Manisa - Sart altın madeni
- Uşak - Kışladağ altın madeni
- Gümüşhane - Mastra altın madeni
- İzmir - Çukuralan altın madeni
- Erzincan - Çöpler altın madeni
- İzmir - Efemçukur altın madeni
- Eskişehir - Kaymaz altın madeni
- Niğde - Bolkardağ altın madeni
- Gümüşhane - Midi altın madeni
- Kayseri - Himmetdede altın madeni
- Fatsa- Altıntepe altın madeni
- Sivas - Bakırtepe altın madeni
- Konya - İnlice altın madeni
- Balıkesir - Kızıltepe altın madeni
- Çanakkale - Lapseki altın madeni
- Balıkesir - İvrindi altın madeni
- Kayseri - Öksüt altın madeni
Yüzlerce yıldır dünya ekonomisini şekillendiren altın nasıl oluşur, nerede bulunur, dünyanın en çok altın üreten ülkeleri hangileri gibi merak edilen soruları yanıtladık ve bu kıymetli maden hakkında bilmeniz gereken bazı önemli detaylardan bahsettik.
