Özellikle ABD gibi büyük ülkelerde böyle evsiz insanların olması, biraz garip kaçabiliyor. Adeta ABD’nin kanayan bir yarası haline gelmiş bu sorun, pek çok insan için merak konusu. Günümüzdeki New York Belediye Başkanı Eric Adams bile bu konuyu bir kanser hücresine benzetmiş.
Gelin, sizlere ABD’nin evsizlerle imtihanını geçmişten günümüze kadar gelen sürecini ve bunun neyden kaynaklandığını anlatalım.
Medya bize her ne kadar Amerika'nın büyüyen ekonomisini gösterse de bu gelirin bütün topluma eşit olarak yayılması mümkün olmamış.
Özellikle New York gibi büyük eyaletlerde sıkça görülen bu evsizlik probleminin temel nedeni, tahmin edebileceğiniz üzere ekonomik sıkıntılardan kaynaklanıyor. Kendi temel ihtiyaçlarını karşılarken kira problemleriyle boğuşan evsiz insanlar, günün sonunda maalesef ki evlerinden çıkmak zorunda kalıyorlar. Akıllara doğal olarak bir soru geliyor: Daha iyi bir işte çalışmaları mümkün değil miydi?
"Medyada gösterilen, rüyaları süsleyen Amerika" söylentisi, aslında koca bir yalandan ibaret. Orada yaşayan insanları ve büyük eyaletlerdeki kira, gıda ve sağlık ihtiyaçları fiyatını göz önüne alırsanız ne kadar iyi bir maaş alsanız da günün sonunda ihtiyaçlarınız da belirli bir oranda zamlanacaktır. Yani demek oluyor ki artan fiyatlar ve işsizlik nedeniyle çoğu insan, sokaklarda yaşamak zorunda kalıyor.
Gelelim günümüz verilerine: Amerika'da 2022 yılında evsizlik problemi yaşayan kişi sayısı kayıtlara göre toplam 582.462 kişi.
Tabloyu baz alacak olursak; bu evsizlik probleminin %22'sini kronik evsiz insanlar, %6'sını gaziler, %5'ini ise 25 yaş altı refakatsiz gençler oluşturuyor. Özellikle gazilerin bu listede bulunması ise dikkat çeken konular arasında. Aileye sahip bireylerin ise kendilerine devlet tarafından korunma sağlanmasının perde arkasında ise muhtemelen evsiz çocuklar yatıyor.
2005 yılında ABD nüfusunun yaklaşık %13.3'ü yani 38.231.521 milyon kişi yoksulluk içinde yaşıyordu. Gitgide artan bu sayılar, aslında Amerika'nın çarpıcı gerçeğini yüzümüze vurmakta.
En çok evsiz barındıran eyaletlerin başını Kaliforniya çekiyor.
Sırasıyla: 10.000 kişi başına düşen evsizlik oranı Kaliforniya'da %43.8, Vermont'ta %43.0, Oregon'da %42.2, New York'ta %37.4, Washington'da ise %32.6. Normalde evsiz insanların çoğunlukla New York'ta olduğu sanılsa da aslında büyük bir çoğunluğu Kaliforniya'da bulunuyor. Bunun sebebi, Kaliforniya'daki kira fiyatları.
Evsiz kalmadan önce aylık yaklaşık olarak 960 dolar kazanan insanlar, Kaliforniya'da artan kira fiyatları sebebiyle bu fiyatın hemen hemen 3 katını ödemeleri istendiğinde bunu karşılayamamışlar. Ortalama kira fiyatlarının 1700-2000 dolar olması, burada haliyle çok fazla evsiz insan bulunmasına neden olmuş.
Ünlü mayo modeli Loni Willison da evsiz insanlar kervanına katılmıştı.
2012 yılında evlendiği ünlü Hollywood aktörü eşi Jeremy Jackson ile şiddet gördüğünü iddia ederek boşanan ünlü mayo modeli, boşanmalarının ardından işini kaybetmiş. Sonrasında akıl sağlığı ve bağımlılıkla mücadele veren Loni, borçlarını ve kirasını ödeyememeye başlamış. Hayat onu mental olarak yerden yere vururken kendini bir anda evsiz bir insan olarak bulan ünlü model, şimdilerde maalesef ki 2 ön dişini kaybetmiş, sokaklarda yaşayan, çöp toplayan bir kadına dönüşmüş.
New York Belediyesi Başkanı Eric Adams, bu konu özelinde evsizler hakkında "kanser hücreleri" olarak adlandırmış.
2022'nin Şubat ayında Vali Kathy Hochul ile birlikte şehir metrolarına ve barınaklarına güvenen evsiz insanların önüne geçebilmek için bir plan açıklamış. Metrolarda hırsızlık, taciz gibi suç olaylarının artmasından sonra bu olayı kökünden kazıyabilmek için tam 17 sayfalık bir plan hazırlanmış.
Pandemi döneminde suç oranında ciddi bir düşüş görülmesinin ardından 2021'de bu suç oranları yaklaşık %25 arttığını açıkladı. Bu konu hakkında bir açıklama bulunan Belediye Başkanı: "Kanserli bir hücrenin üzerine yara bandı yapıştıramazsınız. İyileşme sürecini başlatmak için kanseri ortadan kaldırmalısınız." sözlerinin ardından büyük ölçüde tepki toplamıştı.
Peki Türkiye'de evsizlik oranı kaç? Bu durum aslında düşündüğünüzden daha vahim.
Özellikle kış aylarında büyük şehirlerde sokaklarda yatan insanları gördüğümüzde hepimizin içi bir kere bile olsun burkulmuştur. Türkiye'deki evsizlik oranı düşündüğünüzden daha fazla, 2021 verilerine göre Türkiye'de ortalama 70 bin evsiz var. Büyük çoğunluğu İstanbul gibi büyük şehirlerde bulunuyor.
Şefkat-Der Yardım Derneği kurucularından Hayrettin Bulan bu konu özelinde bir açıklamada bulunmuş: Bu konuda net bir sayı yok çünkü tam bir sayım yapılmadı. Türkiye'ye sığınmacıların da gelmesiyle sayıları arttı. Sokakta kalan çok sığınmacı da var. İstanbul kış aylarında belediye salonlarına alındıklarında 3 bin 500 sayısına ulaşılmıştı. Ancak evsizlerin hepsi bu salonlara gelmiyor. Bu nedenle İstanbul'da 7 ile 10 bin arasında Türkiye genelinde ise 70 bin civarında evsiz olduğu tahmin ediliyor.
Geçtiğimiz aylarda yaşanan Kahramanmaraş merkezli deprem dolayısıyla bu evsizlik oranının ciddi bir şekilde arttığı düşünülmekte, ancak günümüz verileri maalesef ki daha açıklanmamış.
Günümüzde artan kira fiyatları, geçimsizlik, zamların sonunda "Türkiye'de de böyle bir olay yaygınlaşmaz umarız." diyerek sözü size bırakıyoruz.
