Fizik formüllerinden hatırlayacağımız bu terim, telefondan bilgisayara, akülerden beyaz eşyalara, pil ve bataryalara kadar birçok yerde karşımıza çıkıyor. Bu nedenle bu yazımızda amper ile ilgili birkaç temel konuyu sizlerle paylaşmak istedik.
Amper, basitçe, bir iletkenden geçen elektrik akımının şiddeti olarak tanımlanabilir. Adını Fransız fizikçi Andre Marie Ampere'den almıştır. Sembolü (A)’dır; formüllerde ise (I) olarak kullanılmaktadır. Bu terimi daha iyi anlayabilmek için önce akımdan bahsetmemiz gerekiyor.
Akım türlerini kısaca tanıyalım:
Akım çeşitleri doğru akım ve alternatif akım olmak üzere ikiye ayrılır. Doğru akım (DC), yön değiştirmeyen, tek yönlü bir akımdır. Televizyon, telefon, buzdolabı, bilgisayar gibi cihazlarda doğru akım kullanılır. Diğer taraftan alternatif akım (AC) ise kısa sürede sürekli yön değiştiren bir akım çeşididir. Buna da şehir içi elektriği örnek verilebilir. Amper işte bu akımların ölçü birimidir.
Amper, Volt ve Watt arasındaki fark nedir?
Sık sık bir arada kullanıldığını duyduğumuz bu terimleri birbirinden ayırt etmekte fayda var. Amper, akımı ölçmek için kullanılan bir birim iken, Volt gerilimi, Watt ise gücü hesaplamak için kullanılır. Bu terimleri bir su borusu örneği üzerinden daha iyi anlayabiliriz. Akım (amper), borudan akan su miktarıdır. Gerilim (volt) su basıncı, güç (watt) ise suyun gücü olarak düşünülebilir. Borudan çok su geçtiğinde akım artar.
Aralarındaki bağlantıyı ise basit bir formülle ifade edebiliriz:
- P (watt/güç) = V (volt/gerilim) * I (amper/akım)
Peki bu bilgiler günlük hayatta ne işimize yarayacak?
İşin formül boyutunu bir kenara bırakırsak, amperin bizim açımızdan önemi, elektronik cihaz seçiminde öne çıkmaktadır. Yeni bir elektronik alet satın alırken onlarca teknik detayın arasından yolumuzu bulmaya ve doğru seçimi yapmaya çalışıyoruz. Bu noktada akım bilgisinden faydalanmak işimizi oldukça kolaylaştıracaktır.
Amper değeri yüksek olursa ne olur?
Şarj cihazımızın akım değeri, bataryanın üzerinde yer alır. Örneğin 20.0 V= 7.5 A ifadesinde şarj cihazının değeri 7.5 Amperdir. Bu sayı bizim cihazımızın şarj olma hızını belirler. Akım ne kadar yüksekse, şarj olma hızı kısalacaktır. Su borusu örneği üzerinden düşünürsek, akan su miktarı ne kadar fazlaysa, bir yeri doldurma hızı da o kadar yüksek olur.
Akımın yüksek olması bataryama zarar verir mi?
Akımın yüksek olması kesin olarak cihaza zarar verir diyemeyiz, hatta birçokları için tercih sebebidir. Diğer taraftan yüksek amperli şarj cihazı hızlı şarj etse de uzun vadede pil ömrünü kısaltır ve koruma yoksa aşırı yüklenmeye neden olur. Dikkate alınması gereken bir diğer nokta, şarj cihazın amper değeri kaç olursa olsun, şarj ettiği cihazın (telefon, bilgisayar, tablet vs.) kapasitesi ne kadarsa, aletin ancak o kadarını alabilecek olmasıdır.
Örneğin yukarıdaki örnekte şarj aletimiz 20.0 V= 7.5 A iken bilgisayarımız 20.0 V= 3.25 A ise, bilgisayar 3.25 A kapasitesi kadar şarj olabilmektedir. Ancak bilgisayar 7.5 A iken bağlanacığı şarj aleti 3.25 A olursa hem bilgisayar hem şarj cihazı zarar görür.
Nasıl bir şarj aleti almalısınız?
Akıllı telefonlarda kullanılan malzemeler arasında genellikle en sık bozulan veya kaybolan ürün olarak akla şarj cihazları gelmektedir. Yeni bir şarj cihazı satın almayı planlıyorsanız, doğru bir şarj cihazını tercih etmeye özen göstermelisiniz ki sonraki zamanlarda herhangi bir sorunla karşılaşmayın. Karşılaşabileceğiniz sorunlardan kaçınmanın yanı sıra, cihazın performansını etkileyen çeşitli faktörlere de dikkat etmelisiniz.
CE sertifikası ve mAh değeri
Yeni bir şarj cihazı alırken dikkat etmeniz gereken en önemli unsurlardan biri de CE sertifikasıdır. Bu, ürünün gerekli tüm testleri geçtiğini garanti eden bir sertifika türüdür. Bu sertifikaya sahip olmayan bir şarj cihazı kullanmayı planlıyorsanız, ürünün orijinal olduğundan ve kalitesinden emin olmanız gerekiyor.
Almayı düşündüğünüz ya da incelediğiniz şarj cihazının türü, cep telefonunuzun sahip olduğu enerji miktarından düşük olmamalıdır. Yani şarj cihazı, telefonunuzun sahip olduğu enerji miktarından daha düşük bir mAh değerine sahip olmamalıdır. Cihazınıza uygun değerde şarj aletine sahip olmadığınız takdirde, telefonunuzun pilinin hasar görmesine ve ömrünün kısalmasına neden olabilirsiniz.
Özetleyecek olursak, şarj aleti alırken dikkat etmeniz gerekenler şu şekilde;
- Bilinen, güvenilir markaların garanti kapsamındaki ürünleri tercih edilmeli.
- Cihazımızın volt/amper değerine uygun şarj aleti seçilmeli
- Mümkünse cihazımızın markasıyla aynı marka tercih edilmeli
Bu teknoloji, cihazların 9 veya 12 volt ile şarj etmelerini sağlayarak şarj süresini önemli ölçüde kısaltır. Bu ürünlerin tamamı voltaj dalgalanma testinden geçtiği için piyasada yer almakta ve satışa sunulmaktadır. Tabii ki bu ürünlerinde orijinal ve güvenilir olduğundan emin olmanızda yarar var.
İşin daha teknik tarafı için, adım adım amper hesaplama işlemi ve formüllerine bu yazıdan ulaşabilirsiniz.
