İnşaattan teknolojiye, günlük yaşamdan mühendisliğe kadar aslında birçok buluş, Antik Yunanların ürünü. Bazıları günümüzde kullanılmaya devam ederken bazıları çeşitli değişimlere uğrayarak hayatımızı kolaylaştırmaya devam ediyor.
Peki Antik Yunanlar ne gibi icatlar ortaya koydular? Olmazsa olmaz bu 6 buluşu, sizler için derledik.
Antik Yunan’ın ilk icatlarından biri: Çalar saat.
17. yüzyıldan bu yana hepimizin sabahlarını kâbusa çevirmeyi başaran Helenistik mucit ve mühendis Ctesibus, ses çıkarması için bir gong üzerine çakıl taşları atmış ve karmaşık bir sistem geliştirmişti.
O zamanlar bu icat, insanları uyandırmak veya onlara günün belirli vakitlerindeki işlerini hatırlatmak amacıyla kullanılmaktaydı. Şimdilerde çalar saatlerin görevini büyük oranda telefon alarmları üstlense de bu icadı hâlâ kullananlar var.
Başka bir Yunan buluşu ise kilometre sayacı.
Bu icadın kim tarafından ortaya atıldığı veya geliştirildiği noktasındaki tartışmalar, oldukça büyüktür. Bazıları kilometre sayacının, antik çağın en üretken mucitlerinden biri olan İskenderiyeli Heron tarafından oluşturulduğunu söylese de bazı kaynaklar, yaratıcısının Arşimet olduğunu iddia etmekte.
Ancak bir gerçek var ki o da kilometre sayacının, o dönem için bir hayli değerli olduğu. Bir aracın kat ettiği mesafeyi ölçmeye yarayan bu buluş, Yunanların çevrelerindeki karmaşık kasabaların bir yol ağıyla birbirine bağlanmasına olanak sağladı ve ticarete büyük katkıda bulundu.
Arşimet'e atfedilen en tanınmış icatlarından biri: Arşimet vidası.
Arşimet’in memleketi Siraküza’da bir ihtiyaçtan hareketle, Kral II. Hiero tarafından yaptırılan bir geminin gövdesindeki fazla suyu almak için bir su vidası icat edilmiştir.
Aslında bu buluşun yaratıcısı Yunan tarihçisi Diodorus’tur ancak tarihçi, bilinmeyen sebeplerle bu icadı Arşimet’e ithaf etmiştir ve bu sıvı vidası, Arşimet vidası olarak anılmaya başlamıştır.
Bu alet bir ucundan çıkıntı yapan vida benzeri bir bıçağa sahip, kapalı bir silindirdir. Mekanizmanın döndürülmesi ise silindirin alt girişine girmiş olan suyu yükseltmeye yarar. Kısaca bu cihazı elle kolayca çevirerek, etkili bir su elde etme yöntemi oluşturulabilir.
Arşimet vidası artık elle çalıştırılmıyor olsa da günümüzde hâlâ kullanışlıdır. Sulama sistemleri bu buluşun ortaya çıktığı günden bu yana, Arşimet vidasından geniş ölçüde faydalanmıştır.
Bilgisayar mı yoksa bir makine mi olduğu tartışmalı olan o buluş: Antikythera.
İcadının MÖ 100 ile MS 200 yılları arasında olduğu tahmin olduğu Antiktyhera mekanizması, 82 parçaya ayrılmış ve dünyanın dört bir tarafından araştırmacılar tarafından incelenmiştir.
Bu cihaz kendi türünde keşfedilen en eski teknolojidir ve geç Helenistik Yunanistan’da teknolojinin gelişimi için hayati bir kanıttır. Ayrıca bu mekanizma, fizikçi Derek John de Solla Price tarafından incelenmiş ve hesaplama kabiliyetinden dolayı günümüz analog bilgisayarlarına benzetilmiştir.
Bilgisayar olarak adlandırılmasının ötesinde ise bu buluş, Yunanların Güneş, Ay ve diğer gezegenler gibi gök cisimlerinin konumlarını işaretlemesine yardımcı olduklarına inandıkları bir cihazdı.
Antik Yunan’ın şüphesiz en büyük icatlarından biri: Usturlap.
Yunanların gökyüzündeki gök cisimlerini ölçmek amaçlı kullandıkları usturlap, Dünya’nın etrafında dönenin Güneş değil, Güneş’in etrafında dönenin Dünya olduğunun teorileştirmesinde büyük katkı sağladı.
Ek olarak MÖ 470 civarında usturlap sayesinde ay tutulmasını gözlemleyen Parmenides, Dünya’nın yuvarlak olduğunu keşfetti ve eğer Dünya’nın gölgesi kavisliyse, bunun Dünya’nın yuvarlak bir şekle sahip olmasından ileri geldiğini düşünmeyi başardı.
Bir diğer buluş, Antik Çağ’da devasa binaların inşasını mümkün kılan kaldıraç.
Her türlü inşaatta sınırsız kullanıma sahip olan ve hâlâ da öyle olmaya devam eden kaldıracı, MÖ 206’da Arşimet bulmuştur. Yunan bilge; dayanak noktasında yatan kuvveti, yük ve mesafe oranlarını ve kolların kullanımının önemini ifade eden matematiksel yasaları ortaya koymuştur.
Ayrıca kaldıran kolu, gemilerin limandan inmesine ve yelken açmasına yardımcı olmak için bile kullanılmıştır. Özetle Antik Yunanların binlerce yıl öncesinde ortaya koyduğu icatlar, bir hayli kıymetli ve bazıları şimdilerde şekil değiştirmiş olsa da aynı mantaliteyle kullanılmaya devam etmekte.
