İnternet ve yazılım dünyasında kullanılan pek çok farklı tanım var. Bunlardan bazılarına hepimiz aşinayız, bazılarını ise duymuyoruz bile. Eğer bir yazılımcı, geliştirici değilseniz duymanız da gerekmez. Ancak bunlardan bir tanesi var ki ona hakim olmasak bile iyi ki var olduğunu bilmeliyiz; API. İnternet tabanlı herhangi bir uygulama kullanabiliyorsanız emin olun bunun tek nedeni API arayüzüdür.
API arayüzü yazılımları birbirine bağlar, internet dünyasında işlerin doğru bir şekilde işlemesini sağlar ve biz farkında olmasak bile kullanıcıların en önemli güvenlik duvarını oluşturur. Bu nedenle hem en çok para harcanan hem de en çok para kazanılan dijital alanlardan biri olarak görülür. Gelin API nedir, ne işe yarar, nasıl çalışır gibi merak edilen soruları biraz daha yakından inceleyelim.
API nedir?
Application Programming Interface, Türkçesi ile Uygulama Programlama Arayüzü, kısaca API; en geniş tanımıyla iki yazılım ve bir sunucu arasındaki bağlantıyı sağlayan bir protokoldür. Kullanıcının kullanmakta olduğu uygulama, uygulamanın kullandığı sunucu ve sunucunun kaynak olarak gördüğü yazılım arasındaki bağlantıyı API sağlar.
API nerelerde kullanılır?
Her yerde demek, emin olun yanlış olmayacaktır. Yazılım kütüphanelerinde, internet tabanlı uygulamalarda, donanımlarda, işletim sistemlerinde ve farklı veritabanlarında API kullanılmaktadır. İstemci ve sunucu arasındaki bağlantıyı sağladığı için internet üzerinden erişim sağlanan tüm uygulamalarda API başroldedir.
API nasıl çalışır?
İnternet tabanlı bir uygulamayı açtınız ve bir şey yaptınız, herhangi bir şey. Bu yaptığınız şeyin talebi API tarafından sunucuya aktarılır. Sunucu bu taleple kaynağa başvurur. Kaynak, sunucuya geri dönüş sağlar. Sunucu, bu geri dönüşü API aracılığıyla uygulamaya iletir ve sonuç olarak yaptığınız şeyin karşılığını uygulamada görmüş olursunuz.
API ne işe yarar?
API arayüzünün aslında var olan sistemin çalışması için gerekli en önemli aktör olduğu açık bir gerçek. Ancak tek işlevi bu değil. API aynı zamanda kullanıcılar için bir güvenlik duvarı oluşturuyor. Tüm verilerinizi uygulamanın ortak sunucusu ile paylaşmak yerine yalnızca tek bir talebi API ile sunuya gönderdiğiniz için verilerinizin tam güvenliği sağlanıyor. Bu açıdan API bir anahtar görevi de görmektedir.
API ne zamandan beri kullanılıyor?
Tüm bu sistemler yeni gibi görünseler bile aslında API arayüzünün ilk temelleri 1940’lı yıllarda modüler yazılım kitaplıkları üzerine çalışılırken atıldı. Application Program Interface ile ilk karşılaşmamız ise 1968 yılında yayımlanan bir makalede gerçekleşti. 1970’li yıllarda da adından söz ettiren API, 1990’lı yıllarda son tanımını kazandı ve belirli görevleri yerine getirmek için ortaya konulan bir dizi hizmet şeklinde tanımlandı.
API türleri nelerdir?
- Open API ya da Public API, anahtarlı ya da anahtarsız olarak herkesin kullanımına açıktır.
- Internal API ya da Private API, dahili sistemlerde kullanılır ve diğer kullanıcılara kapalıdır.
- Partner API, birden fazla iş ortağı arasında kullanılır ve diğer kullanıcılara kapalıdır.
- Composite API, birden çok veri ve hizmetin API arayüzlerini birleştirir.
API gerçekten gerekli mi?
Şöyle düşünelim; bir iOS mobil uygulaması var ve iPhone kamerasını kullanması gerekiyor. Eğer API olmasaydı bu geliştirici sıfırdan bir kamera yazılımı oluşturmak zorunda kalırdı. Parmak izi destekli bir Android mobil uygulaması eğer API kullanmasaydı her cihaz için özel bir parmak izi yazılımı oluşturmak zorunda kalırdı.
Bunlar yalnızca bariz örneklerden bazıları. Akıllı telefonunuzda hava durumunu kontrol etmek için bile API kullanılıyor. Windows işletim sisteminde basit bir iletişim penceresi bile API ile sağlanıyor. Yani eğer API arayüzleri bu kadar yaygın olarak kullanılıyor olmasaydı hepimiz kendi cihazımıza özel yazılımlar geliştirmek zorunda kalırdık.
Anlaşılır bir API örneği:
Kafalar haklı olarak biraz karışmış olabilir, bir de şu örnek üzerinden bakalım. Bir restorana oturdunuz, menüye baktınız, garsona sipariş verdiniz, garson mutfağa siparişinizi söyledi, yemek hazırlandı, garson yemeğinizi getirdi ve mutlu son. İşte bu hikayedeki garson ile dijital dünyada API’ın görevi aynıdır.
Yazılımları birbirine bağlayan ve internet tabanlı uygulamaların temelini oluşturan API nedir, ne işe yarar, nasıl çalışır gibi merak edilen soruları yanıtladık ve konu hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik.
