Uykunun insanlara pek çok faydası var. Fiziksel olarak dinlenmenin ve vücudumuzda uykuda yaşanan değişimlerin dışında uyku, beynimizin gün içinde kurduğu gereksiz sinoptik bağlantıların kesilmesini de sağlar. Bu işleme sinoptik homeostasis denir ve beynimizin gereksiz hatıralarla dolmasını engeller. Bilişsel becerilerimizi geliştirir ve rüyalar da hafızamızın düzenlenmesini sağlar.
Görünüşe göre yapay zekaların da arada bir uyuyup rüya görmesine izin vermek, insan beynindekine benzer bir etki yaratıyor.
Tabii ki yapay nöral ağlar (artificial neural networks - ANN) bizim gibi uykuya dalıp rüya görmüyor. İtalyan matematikçiler bu yüzden uyuyabilen yeni ANN olan Hopfield ağını tasarladı.
Araştırmacılar, yayımladıkları makalede memelilerin uyumasından ve rüya görmesinden ilham aldıklarını belirterek, yeni yapay zekada bir standart ‘uyanık’ öğrenme mekanizması, bir de ‘uyku’ unutma - bilgileri konsolide etme mekanizması bulunduğunu açıkladılar.
Özetle, ANN uyanıkken bir şeyler öğreniyor ancak öğrenme ve bilgi saklama kapasitesi sınırlı. Bu yüzden de ekip, insanların uyku düzenini matematiksel olarak sisteme aktardı. Yapay zeka da tıpkı insanların uykusundaki hızlı göz hareketi evresinde yaptıkları gibi önce gereksiz bilgileri siliyor, ardından da derin dalga uykuyu taklit ederek geriye kalan önemli hatıraları sıralıyor.
ANN’in maksimum kapasitesi, uyuyup uyumadığına göre ciddi şekilde fark ediyor. Hopefield’in maksimum kapasitesi, ‘uykusunu aldığında’ 7 katına çıkıyor.
Araştırma sonuçlarına göre yapay zekaların arada bir doğru algoritma ile bir uyku çekmelerine izin vermek performans artışı sağlayabiliyor. Salento Üniversitesi’nden Adriano Barra, uykunun yapay zekalar için -tıpkı biyolojik olanlar gibi- önemli bir ihtiyaç olduğunu söylüyor.
Araştırmacılar; konuşabilen, yapay zeka sahibi ve uyuyan bir android yaptıklarında, “Androidler koyun düşler mi?” sorusu da cevap bulacaktır.
Araştırma Neural Networks dergisinde yayımlandı.
