Astronotların uzaydayken günlük faaliyetlerini nasıl yapabildiklerini birçoğumuz merak ediyoruz. Mesela tuvaletlerini nasıl yapıyorlar, nasıl su içiyorlar, nasıl ağlayabiliyorlar?
Bugünkü konumuz ve sorumuz ise astronotlar yer çekimsiz ortamda nasıl duş alıyor? Hayal etmesi bile imkânsız gibi…
Önceden daha ilkel yöntemler kullanılıyordu.
İlk NASA görevlerinde, sünger banyoları yapıyorlardı. Astronot Mike Massimino şöyle açıklamıştı:
Banyo yapmak pek işe yaramıyor. Su damlacıkları yüzey gerilimiyle birbirine yapışıyor. Sünger banyosuna benziyor. Bir beziniz var, üzerine biraz su döküyorsunuz, ıslandıktan sonra havluyla kurulanıyorsunuz. Susuz şampuan kullanıyoruz. Temizleniyorsunuz ancak gerçekten temiz sayılmazsınız.”
Bir ara vakumlu duşlar da kullanılmıştı.
1970’lerde Skylab Uzay İstasyonu’nda bir duş sistemi kullanılıyordu. Astronotlar, ayaklarından bağlanıyordu ve duşun bir ucundan hortumla su gelirken diğer bir taraftan vakumla su çekiliyordu. Ancak çok işlevsel olmamıştı çünkü su damlacıkları astronotların cildine yapışıp kalıyordu.
Günümüzde biraz daha farklı yöntemler var.
Astronotların kullandığı su, havluyla tutularak vücuda sürülüyor ve geride kalan nem “Çevresel Kontrol ve Yaşam Destek Sistemi” tarafından yakalanarak geri dönüştürülüyor. Böylece suları bitmemiş oluyor. Hatta bu sistemi aşağıdaki içeriğimizde daha detaylı açıklamıştık:
Yani tam anlamıyla duş alabildiklerini söyleyemeyiz ancak hijyeni daha üst seviyeye çıkarmak için geliştirilen yeni nesil köpükleri ve jelleri kullanıyorlar.
Astronot Karen Nyberg, uzayda saçın nasıl yıkandığını uygulamaları olarak gösteriyor:
Uzaydaki astronotların konforunu artıracak ve günlük yaşamını kolaylaştıracak teknolojiler geliştirilmeye devam ediyor. Muhtemelen ileride orada da tüm günlük ihtiyaçlarını rahatça karşılayabilecekler.
Uzay yaşamıyla ilgili daha fazla merak edilen konuya göz atabilirsiniz:
