Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk; askerlik hayatı boyunca komutanları ve silah arkadaşları tarafından bir askerî deha olarak çok büyük saygı görmüştü. Askeri yaşamının ardından da devlet adamı kimliği ile diğer devletlerin liderlerinden eşine az rastlanır bir saygı ve ilgi görmüştür.
Yunan lider Eleftherios Venizelos, 1934 yılında kendisini mağlup eden Atatürk’ü; Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterecek kadar hayrandı. Amerikan, İngiliz, Fransız, Japon devlet başkanlarının Atatürk hakkında söylediği övgü dolu sözleri elbet bir yerlerde duymuşsunuzdur. Gelin bizler şimdi yabancı yazarların Ulu Önder hakkında yazmış oldukları en iyi 10 kitaba göz atalım.
Atatürk, Modern Türkiye’nin Kurucusu – Andrew Mango
Andrew Mango, Rus ve İngiliz kökenli bir yazar. 14 yıl kadar BBC’de üst düzey yöneticilik de yapan Mango, Atatürk’ü objektif olarak anlattığı bu eseri için tam 5 yıl boyunca araştırmalar yapmak zorunda kalmış ve araştırdıkça daha da hayran olmuş.
Atatürk – Klaus Kreiser
Ünlü bir Türkolog ve Oryantalist (Batılı Doğu kültürünü araştıran kişi) olan Kreiser, yazdığı bu eserde Atatürk’ü “önceleri asker ve kendisini ulusal iradenin cisimleşmiş hali olarak gören bir siyaset adamı; daha sonraları ise dini ve dili, hukuku ve tarih anlayışını, kılık kıyafeti ve müziği derinden değiştirmek isteyen bir kültür devrimcisi” şeklinde özetliyor.
Mustafa Kemal ve Uyanan Doğu – Paul Gentizon
1922 -1928 yılları arasında Temps gazetesinde görevli olan Paul Gentizon tarafından yazılan bu kitapta, yazar genel olarak Atatürk devrimlerini Doğunun devrimleri ile kıyaslayıp; Atatürk'ün başarılı olma sebeplerini sıralamaktadır. Atatürk’ü; düşünceleri ve uygarlık alanındaki davranışlarıyla yalnız Türkiye'nin değil, tüm Doğunun lideri olarak gören yazar; kitabının adında da buna ithafta bulunmuştur.
Mustafa Kemal Atatürk 1881 – 1938 – Willy Sperco
Birinci Dünya Savaşı’nı İzmir’den takip eden İtalyan gazeteci ve yazar, Atatürk’ü anlattığı bu kitapta Atatürk için; “bir ulusun geleceğini tayin edecek güçte; azimli, kararlı ve onurlu bir insan” ifadesini de kullanmıştır. Sperco’nun İtalya Devlet Nişanı sahibi bir yazar olduğunu hatırlatmakta da fayda var.
Hayalet Süvari - Ray Brock
Atatürk’ün hayatını romanlaştırarak anlatan Ray Brock’un bu eserinin arka kapağında Mustafa Kemal’e ithafen Alexandra Dumas’a ait çok manidar bir söz alıntılanmıştır: “Bana yaşamı iki şey sevdirir: Özgürlük ve aşk! Aşk için yaşamımı veririm; ama özgürlük için aşkımdan vazgeçerim".
Ölümsüz Atatürk - Norman Itzkowitz
Dünyanın sayılı üniversitelerinden biri olan Princeton Üniversitesi’nde Yakın Doğu Araştırmaları Profesörü olan Amerikalı Itzkowitz, bu eserinde Atatürk’ün yaşamını çocukluk döneminden itibaren incelemiştir. Bazı okuyucular kitapta yanlış karakter analizleri olabileceğini ifade ediyor, bakalım sizler okuyunca neler düşüneceksiniz?
Demokrat (Demokratik) Diktatör Atatürk - Paraşkev Paruşev
Her ne kadar başlığında diktatör kelimesi geçse de, içeriği pek de öyle değil gibi sanki... Bulgar yazar Paraşkev Paruşev’in bu eseri Türkiye Cumhuriyeti'nin ellinci yılı dolayısıyla yazdığını da hatırlatalım.
Mustafa Kemal, Bir İmparatorluğun Ölümü - Benoist Mechin
Atatürk’ün yaşamında özellikle Millî Mücadele Dönemi’ne odaklanan kitapta Fransız siyasetçi ve yazar Mechin, Atatürk’e olan hayranlığını şu sözlerle ifade ediyor: “Görüleceği gibi, gerçek bir kez daha, hayal edilebileceklerin hepsini aşıyor, zira Mustafa Kemal'in eserinin bir benzeri daha tarihte yoktur".
Atatürk, Modern Türkiye’nin Kurucusu Dahi Generalden Liderlik Üzerine Dersler - Austin Bay
ABD ordusuna hizmet etmiş başarılı bir albay ve askeri tarihçi olan Austin Bay, bu kitabında Mustafa Kemal’in askerlik yaşamını ele alıyor. Atatürk’ü askerî anlamda bir deha olarak ifade eden Bay, bu eserinde günümüzdeki bazı olaylara da değinerek, bazı gelişmeleri mukayese ediyor.
Atatürk, Bir Milletin Doğuşu – Lord Kinross
Ve sıra bizce “yabancı yazarların Atatürk hakkında yazdığı en iyi kitap” olan Lord Kinross’un eserine geldi. Atatürk’ü daha çocukluk döneminden başlayıp, ebedî yolculuğuna kadar olan sürece kadar tüm hatlarıyla anlatan Kinross, bu eserler birçok ödül de aldı. Her Türk gencinin okuması gereken bu eser okuyucularda; bir yabancı bizim Atamız’ı nasıl bu kadar iyi anlatabiliyor merakına da sebep oluyor. İyi bir araştırmacı olan Kinross, bu eseri bizzat İngiliz Hükümeti’nin yazılı emri ile yazmaya başlamıştır. Eser, İngiltere başta olmak üzere dünya genelinde Atatürk’ü konu alan en ünlü biyografi eserlerinin başında geliyor.
Kitap yayımlandığı zamanda o kadar çok beğenilmiştir ki, The Times "Bu kitap çağdaş Türkiye'yi yaratan ve tarihin akışını değiştiren Büyük Önder hakkındaki birçok bilgi eksiğini giderecek bir araştırma ürünü, şimdiye kadar yayımlanmış en kapsamlı Atatürk incelemesi.” yorumunda bulunmuştur.
Ulu Önder, bir sözünde “Beni görmek demek, sadece yüzümü görmek değildir; Benim fikirlerimi, benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız, bu yeterlidir” diyor. Ulu Önderimiz’i anlamak için de yapmamız gereken ilk şey şüphesiz Atatürk’ü konu edinen biyografik eserleri okumaktır. Bu sebeple bugün 10 Kasım vesilesiyle sizleri yabancı yazarların Atatürk biyografileri ile tanıştırmak istedik.
Peki ya sizler Atatürk’ü konu alan hangi kitapları okudunuz?
