Her ne kadar fark etmesek bile, hayatımızın çoğunluğunda bakır kullanmış veya bir iş için bakıra ihtiyacımız olmuştur. Pek çok alanda bulunan bakır elementi, özellikle enerji sektöründe sıklıkla kullanılıyor. En çok etkisini enerji sektöründe gösteren bakır, bu zamana kadar asla tahmin edemeyeceğimiz sektörlerde de etkisini göstermiş, yüzlerce yıl öncesinde bile farklı amaçlar ile insanlar tarafından tercih edilmiştir.
Pek çok alanda kullanılan bakır elementini merak ettik ve inceledik. Bununla birlikte bakır elementinin günümüzde ne kadar önemli sektörlerde kullanıldığını, dünya genelinde bakır madeninin tükenmesi sonucunda ne gibi krizlerin ortaya çıkabileceği konusunu da ele aldık. Gelin hep birlikte bakır nedir, ne işe yarar, kullanım alanları ve Dünya genelindeki bakır rezervi ne kadar gibi soruların cevaplarına bakalım. Dilerseniz hiç uzatmadan içeriğimize geçelim.
Temelden başlayalım, bakır nedir?
Periyodik tablonun 4’üncü periyodunda, 1B grubunda bulunan bakır elementinin atom numarası 29 ve sembolü Cu olarak bilinmektedir. Bakır elementinin rengi kırmızı ve turuncu karışıma sahip olup, genellikle madenlerin en üst kısımlarında, çöplüklerin etrafında ve daha ulaşımı kolay birçok yerde çıkmaktadır. Periyodik tablomuzda altın elementini saymazsak bakır, tabloda bulunan ve doğal rengi gümüş olmayan tek metal olmayı başarabilmiş.
Periyodik tabloda bulunan en eski madenlerden birisi olan bakır, oldukça eski tarihe dayanıyor. Hatta, bakır elementinin bulunan ilk maden olduğu da söyleniyor. Bakır, doğada serbest ve metalik bir şekilde bulunur. İlk olarak Neolitik insanlar tarafından MÖ 8000’li yıllarda taşın yerine kullanılan bakır, günümüze kadar oldukça farklı süreçlerden geçti. Bakırın ilk olarak Mezopotamya’da bronz olarak kalay ile alaşımlanması ortaya çıktı. Bakır, geçmiş yıllarda günümüzün kullanım amacından oldukça farklıydı. Doğada oldukça saf olarak bulabileceğiniz bakır madeni, o dönemlerde çekiç ve çeşitli aletler yardımıyla şekillendiriliyordu. Bununla birlikte insanlar, günlük kullanım aletlerini bakır ile yapıyorlardı.
Peki bakır ne işe yarar?
- Elektronik ev cihazlarının yapımında kullanılır.
- Teknolojik cihazlar ve telekomünikasyon ürünlerinin yapımında kullanılır.
- Sanayi alanında kullanılan makinelerin yapımında kullanılır.
- Endüstriyel ekipmanlarda kullanılır.
- Nakliye vasıtalarında ve dış kaplamalarda kullanılır
Bakır, fiziksel ve kimyasal özellikleri bakımından en yararlı elementlerden biridir. Bakırın bu kadar çok tercih edilmesinin ve pek çok alanda yer almasının esas sebebi ise, yüksek elektrik - ısı iletkenliği sağlaması ve paslanmaya karşı dayanıklı bir yapıya sahip olmasıdır.
Bakırın tüm kullanım alanları:
- Tel ve kablolarda başta olmak üzere elektrik sektöründe
- Otomobil sektöründe
- Sanayi sektöründe
- İnşaat sektöründe
- Ulaşım sektöründe
- Endüstriyel donanım sektöründe
- Kimya sektöründe
- Kuyumculuk sektöründe
- Boya sanayi sektöründe
Bakır, yukarıda da söylediğimiz gibi başta elektrik sektöründe olmak üzere bildiğimiz veya bu zamana kadar çalıştığımız birçok sektörde bulunuyor. Her ne kadar yaygın bir element olsa bile, dünya genelinde en çok elektrik sektöründe kullanılıyor. Paslanmaya karşı dirençli olması ve iletkenliği sayesinde tercih edilen bakır, otomobillerde bulunan şanzıman sisteminde bile bulunuyor. Yani bu zamana kadar hiç fark etmesek bile, bakır elementi ile mutlaka temasa geçmişiz diyebiliriz.
Otomobil sektöründe, araçlarda bulunan birçok donanımın içinde bulunan bakır elementi, sanayi ve inşaat sektörlerinde de oldukça büyük görevler alıyor. Kolay kullanımı, genleşme özelliği, zor paslanması, antibakteriyel olması ve daha birçok nedenden dolayı tercih edilen bakır, en önemlisi maksimum enerji verimliliği sunuyor. Bununla birlikte oldukça sağlam bir yapıya sahip olması, basınca dayanıklılık gibi önemli detayları da ortaya çıkarıyor.
Dünyada en çok bakır nerede bulunur?
- Şili - 5.7 milyon ton
- Peru - 2.2 milyon ton
- Çin - 1.7 milyon ton
- Kongo - 1.3 milyon ton
- ABD - 1.2 milyon ton
Dünya genelinde en çok bakır miktarına sahip ülkeler bu şekilde. Dünya genelinde en çok bakır, 19 milyonluk nüfusuyla Şili ülkesine ait. Güney Amerika’da bulunan bu ülke, dünyanın en büyük ülkelerinden bile daha fazla bakır miktarına sahip. Hemen arkasından ise 2.2 milyon ton bakır ile Peru ve hemen ardından ise dünyanın en büyük ülkelerinden bir tanesi olan Çin geliyor.
Peki Türkiye’de bakır hangi bölgelerde var, nerede çıkarılır?
- Artvin
- Kastamonu
- Elazığ
- Rize
- Balıkesir
- Siirt
Ülkemizde en çok bu bölgelerde bulunan bakır elementi, Türkiye’nin bakır ihtiyacının yüzde 20’lik bir kısmını karşılıyor. Ülkemizde bakır rezervi Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinden yaygın olarak yapılmakta olup, bu bakır yatakları oldukça önemli diyebiliriz.
Sonuç: Bakır neden bizim için bu kadar önemli?
Bakır elementi, ülkemizin ihtiyacının yalnızca yüzde 20’lik bir bölümünü taşıyor demiştik. Bununla birlikte, onlarca sektörde bulunan ve gündelik hayatımızda sıklıkla kullandığımız bakır, insan sağlığına da oldukça faydalı. Dünya genelinde bakır miktarı azaldığında, çoğu sektör neredeyse duracak hale gelebiliyor ve bunların başında ise elektrik donanımına sahip cihazlar geliyor. Şu an dünyamız bakır krizinin eşiğinde ve konu hakkındaki detayları haberimizde paylaşmıştık. Dünya genelinde bakır miktarının azalması demek, başta cep telefonları, bilgisayarlar gibi elektronik aletler ve otomobil sektörü olmak üzere oldukça önemli sektörlerdeki üretimin durmasına yol açıyor. Bu da dünya genelinde meydana gelebilecek oldukça büyük bir krizi destekliyor.
Sizler için yüzyıllar öncesinde keşfedilen ve günümüze kadar farklı amaçlar için sıklıkla kullanılan bakır nedir ve bununla birlikte bakır nerede çıkarılır ve bakırın kullanım alanları gibi soruların hepsini yanıtladık. Bakır, günümüzde onlarca sektörde kullanılıyor. Sizler bakır elementi hakkında ne düşünüyorsunuz? Bizimle yorumlarda paylaşmayı unutmayın.
