Çizgi filmlerde ve öykülerde gördüğümüz balinalar tarafından yutulmak kulağa biraz korkutucu geliyor olabilir. Dünyada bu durumun birkaç örneğine de şahit olmuşluğumuz var. Bir balina tarafından yutulan Pinokyo; midesinin içini karanlık, soğuk ve ıslak bir yer olarak tarif ederken hepimizin gözünde canlanmıştır bu an. Peki gerçek hayatta okyanuslardaki vahşi balinaların biri tarafından yutulsak, biz de Pinokyo kadar şanslı olur muyduk?
Daha önce gerçek hayatta bir balina görmediyseniz bu hayvanların ne kadar devasa boyutta olduğunu tahmin etmeniz biraz zor. Dünyanın en büyük hayvanı olan mavi balinayı ele alırsak bu durumu daha rahat kavrayabiliriz. Mavi balinaların yalnızca ağızları bile ortalama bir filin ağırlığından daha fazladır, ki bu da balinanın ağzına ortalama 400 insanın sığacağı anlamına gelir!
Balinaların anatomilerine bakılacak olursa gerçekten de insan yutmaları mümkün görünüyor mu?
Ağız ve mideleri devasa boyutta görünse bile balinaların boğazları şaşırtıcı şekilde dar bir yapıya sahiptir. Araştırmacılar, boğazlarının yapısından ancak bir insan kolunun sığacağı genişlikte olduğunu söylüyor. İnanması biraz güç, kabul ediyoruz. Zaten bir insanı da ancak parçalara ayırıp yutabilmeleri gerekiyor ki bu da mümkün bir yol gibi görünmüyor. Çünkü balinaların birçoğunda bizleri parçalayacak dişler yoktur.
Bunun yerine beslenmelerini “balina çubuğu” ile gerçekleştirirler. Balina çubuğu, biyolojik anlamda dişsiz balinaların ağzında bulunan, 4-5 m kadar boyunda ince uzun levhalar şeklinde, üst çene boyunca iki sıra saçak gibi dizili diş fırçasına benzeyen, besinin toplanıp ağızda alıkonulabilmesi için diş görevi yapan bir uzuvdur.
1891'de denizci James Bartley'in ispermeçet türü balina tarafından yutulduğu kayıtlara geçmiştir.
Türlerin arasında en tehlikeli olarak bilinen ispermeçet balinası tarafından yutulan kişiden daha ilginç olan bir durum var ki bu haberi balina tarafından yutulan James Bartley'in bizzat ilan etmesi. Hikayeye göre denizcinin gemisi, balina tarafından saldırıya uğramış; devasa balinanın saldırısına uğrayan denizci, saldırı sırasında balina tarafından yutulmuş ve ertesi güne kadar ortaya çıkmamış!
Bartley'i aramak için çalışmalara başlayan mürettebat, balinayı etkisiz hale getirip içine baktıklarında dostları ile karşılaşmışlar. İddiaya göre Bartley'in kolları ve yüzü, balinanın midesinde bulunan asitler sebebiyle beyazlaşmış; gözleri de bu asit yüzünden görmez hale gelmiş.
Peki balina tarafından yutulduğunuzda endişelenmeniz gereken tek şey mide asidi mi?
Aslında endişe duyulması gereken ilk şey, dişleri olan balina türlerindeki dişlerin, bir şef bıçağı kadar keskin olmasıdır. Yaklaşık 20 cm uzunluğunda ve 40 adet dişin arasında kendinizi hayal edebiliyor musunuz? Edemezsiniz çünkü muhtemelen keskin dişlerden geçmeye çalışırken hayatta olmayacaksınız.
Diyelim ki bu dişlerin hepsini geçebilecek kadar şanslısınız. Daha sonra ne olacak?
İlk durak noktanız balinanın boğazı olacak. Burası hem karanlık hem de mukuslu bir yapıya sahip. Bunlardan daha kötüsü ise oksijen açısından oldukça eksik, metan gazı açısından çok zengin. Bu yüzden boğaz kısmında nefes almak gittikçe bir işkenceye dönüşecektir.
O esnada sizi yutmaya çalışan balinanın boğazı içeri ve dışarı olarak kasılacak, bu kasılmalar gerçekleştikçe size acı verecek ve derinizin her bir noktasına işleyen hidrolik asitleri de yavaş yavaş hissetmeye başlayacaksınız.
Bunları öğrenince hepimizin aklına aynı şey geldi değil mi? Evet, muhtemelen James Bartley'in balina tarafından yutulduğu ünlü hikaye bir yalan ya da yanılsamadan ibaretti.
Bir sonraki durak neresi?
Dört midesi bulunan balinaların boğazından geçtikten sonra ilk durak en büyük mide olacaktır. Burada biyolüminesans kalamarlarıyla beraber bir miktar acılı zaman geçireceksiniz. Işıklı kalamarlarla geçirilen güzel zamandan sonra bu mideden diğer mideye geçiş yapacaksınız.
Öğütme işleminin gerçekleştiği ikinci midede, asitler tüm vücudunuzu küçük taneciklere ayıracaktır. Buradan sonra kalan birkaç ana kemiğiniz de öğütülecek ve balinanın dışkısıyla beraber dışarı atılacaktır. Bu yüzden bir balina tarafından yutulduğunuzda balinanın midesinden çıkıp bu hikayeyi anlatma ihtimaliniz, aslında bir ihtimal dahilinde bile değildir.
Neyse ki korkmamıza gerek yok. Balinalar için insanlar, çekici bir yiyecek değildir.
Dışarıdan bakıldığında ne kadar vahşi ve büyük bir hayvan gibi gözükseler bile gariptir ki balinalar insanlarla ilgilenmiyor. Hem anatomik yapıları bir insanı yutmaya müsait değil hem de onlar daha çok deniz canlılarıyla besleniyorlar.
Ancak bir istisna yaşandığını varsayarsak da hayatta kalmak için muhtemelen boğulmadan önce 3 dakikanız olacaktır. Çünkü balinaların midelerinde nefes alabileceğimiz bir oksijen yoktur. Bu da bize ortalama 3 dakika vadediyor.
Araştırmacılar, herhangi bir kişinin okyanusta, özellikle bir ispermeçet balinasıyla karşılaşma ihtimalinin milyonda bir olduğunu, çünkü bu balinaların okyanusun yaklaşık 3 bin metre derinliğinde yaşadığını belirtiyor. Korkmamıza gerek yok!
