Bilgisayarların ve akıllı telefonların bataryası azaldığı zaman ekranın karardığını ve işlem hızlarının oldukça düşebildiğini hepimiz görmüşüzdür. Bilim insanları şimdi benzer bir modun da insanların beyninde bulunduğunu ortaya çıkardı.
Beynimizin enerji tasarrufu moduna geçmesi tabii ki öyle hemen olan bir şey değil. Bu durumun ortaya çıkması için yeterince gıda alamamak ve vücut ağırlığının belli bir kritik noktanın altına düşmesi gerekiyor. Bu aşamaya gelindiğinde beyin, enerji tasarrufu yapmak için bilgiyi işleme şeklini değiştiriyor.
Beynimiz enerjisini korumaya çalışıyor
Normal şartlar altında günlük enerji tüketimimizin önemli bir kısmını gerçekleştiren beynimiz, temelde ATP (adenozin trifosfat) adlı şekerden enerji üretiyor. Tarihi açıdan baktığımızda uzun göçler ve kıtlıklarla karşılaşmış olan beynimizin bu yüzden uzun süreli açlık durumunda bazı önlemler aldığı ortaya çıktı.
Neuron dergisinde yayımlanan bir araştırmada Edinbrough Üniversitesi'nden Nathalie Rochefort, farelerin görsel becerilerini enerji tasarrufu açısından inceledi. Buna göre uzun süre yeterince besin alamayan ve vücut ağırlıklarının yaklaşık 5'te 1'ini kaybeden farelerin beynindeki görsel işlemleri gerçekleştiren hücrelerde bir değişiklik ortaya çıktı. Bu bölgede bulunan nöronlar, sinapslarında kullanılan ATP miktarını yüzde 29 azalttı.
Öte yandan bu durumun bazı dezavantajları da yok değil. İlk olarak detayları algılayabilme kapasitesi azalıyor. Ayrıca genel olarak gözün gördüğü görüntülerin algılanma kalitesi düşüyor. Basit bir ifadeyle söylemek gerekirse beynimiz, çok enerji harcamamak için hayatı Ultra HD'den 720p'ye düşürerek algılıyor.
Aslında bu durumun etkilerini insanlar da kendi hayatlarında görebiliyor. Daha önce çok acıktığınızda ya da uzun süre yemek yemediğinizde sadece yemek düşünüyor olmanız ya da iş yaparken detayları atlıyor olmanız da bu durumun aslında bir sonucu. En temel haliyle beynimizdeki sinir hücreleri uyaranların etkleşimi için gereken kuvvet seviyesini arttırıyor ve ufak tefek detayları atlıyor. Öte yandan şu anda bu şekilde enerji saklamak beynimizde kalıcı bir değişikliğe neden olmuyor gibi gözüküyor.
