Bilim insanları Malezya'da Borneo adasının Sabah eyaletindeki yağmur ormanlarında dünyanın en uzun tropikal ağacını buldu. Ağaçların nasıl bu kadar uzadığını ve onların uzamasını hangi etkenlerin engellediğini daha iyi anlamak için ekip, bu kayda değer buluş üzerinde yeni geliştirilmiş üç boyutlu bir keşif de gerçekleştirdi. Ağaca, Malay dilinde "kule" anlamına gelen Menara ismi verildi.
Ağaç, Güney Doğu Asya'nın nemli ova yağmur ormanlarının üzerinde yükselen Dipterocarpacae ailesinden Shorea faguetiana (Sarı Meranti) türünde. Daha önceki rekorlar da aynı cins (Shorea) ve bölgede bulunan ağaçlarla kırılmıştı.
Ağaç ilk olarak Nottingham Üniversitesi araştırmacılarından Dr. Doreen Boyd liderliğinde 2018 yılında fark edilmişti. Ekip, ağacı bulmak için lazer darbelerinin yansıtıldığı Işık Tespiti ve Ölçümü (LiDAR) araştırması yürütmüştü. Daha sonra Oxford Üniversitesi'nden araştırmacılar ve SEARRP partnerleri, yüksek çözünürlüklü 3D taramalar ve dron uçuşları yapmak için Menara'ya doğru yola koyulmuştu. Böylelikle bu harika ağacın 3D görselleştirmeleri elde edilmişti.
Yerel bir tırmanıcı olan Unding Jami ağacı çelik metreyle ölçmek için Ocak 2019'da ağaca tırmandı. Ölçüm sonucunda ağacın 100,8 metre uzunluğunda olduğu öğrenildi ve böylelikle ağaç aynı zamanda muhtemelen en uzun çiçekli bitki de olmuş oldu. Güneydoğu Asya Yağmur Ormanı Araştırma Partnerliği'nden (SEARRP) Unding Jami, bu deve tırmanan tek insan ve deneyimini şöyle açıklıyor: "Çok korkutucu bir tırmanıştı, çevredeki ağaçlar çok uzakta olduğundan çok rüzgarlıydı. Ancak tepeden görünüş gerçekten harikaydı. Çok, çok, çok, çok harika olması dışında diyecek başka bir şey aklıma gelmiyor."
Menara, kökleri hariç 81.500 kg ağırlığında. Kütlesinin %95'i gövdesinden kaynaklanıyorken sadece %5'i 40 metre genişliğindeki taç kısmında. Gövde kısmı, ağacın eğimli bir zemin üzerinde bulunmasına rağmen oldukça düz olduğu için simetrik ve dengeli gözüküyor.
Peki, çiçekli bir bitkinin ne kadar uzayabileceği konusunda bu ağaç sınırlarına yaklaşmış durumda mı?
Oxford Üniversitesi'nden 3D taramaları yürüten araştırmacı Dr. Alexander Shenkin şöyle açıklıyor: "Ağaçların uzamasını neyin engellediği konusunda hala kesin bir şey söyleyemiyoruz. Ağacın yapısı üzerine yaptığımız analize göre Menara'nın ağırlığına teslim olmasına daha çok var. Ancak ağaç rüzgara karşı dayanıklı olmayabilir. Korunaklı vadideki bu konumu bir şekilde ağacı koruyor ve muhtemelen bu kadar uzamasına destek oluyor."
Oxford'dan Profesör Yadvinder Malhi şöyle ekliyor: "Bu olağanüstü ağacın keşfi bu görkemli, biyolojik çeşitliliğin bol olduğu ve rekorlar kıran uzun yağmur ormanlarını korumak için harcanan çabalara farkındalık sağlıyor."
SEARRP'den Dr. Glen Reynolds ise şunları söylüyor: "Geçtiğimiz on yıldır Sabah Orman İşletme Müdürlüğü, Danum Vadisi Koruma Alanı dolaylarındaki yüz binlerce hektarlık alanın korumasını devamlı olarak genişletiyor. Sabah Eyalet Hükümeti 2025'e kadar korunan orman alanlarını eyaletin %30'luk bölümüne kadar arttırmaya kendini adamış durumda. Bu yatırımlar, bu dev ağaçların tabiatının geleceklerini güvende tutmaya katkı sağlayacak."
