Kanada'nın Montreal kentindeki Institut National de la Recherche Scientifique'te (INRS) çalışma yapan bilim insanları, Hepatit D virüsüyle ilgili önemli bilgiler elde etmeyi başardı. Profesör Patrick Labonté liderliğindeki ekip, virüsün kendini kopyalama döngüsündeki kilit bir sürecin rolünü belirledi.
Hepatit D (HDV) virüsü, dünya çapında 15 ile 20 milyon kişiyi etkiliyor ve tedavi edilmesi hâlâ çok güç. Virüsün çok özel bir hedef kitlesi var ve yalnızca Hepatit B (HBV) virüsü taşıyanlara bulaşıyor. Hepatit B ve Hepatit D'nin bir araya gelmesi, Hepatit B'nin tek başına karaciğere verdiği zarardan daha fazlasını veriyor. Araştırmacı Patrick Labonté, HDV'nin bir parazit gibi hayatta kalmak için HBV'ye ihtiyaç duyduğunun altını çiziyor ancak HDV'ye yönelik tedavilerin sayısı az çünkü Hepatit B ilaçları Hepatit D'ye karşı etkisiz.
Virüsler kendilerini nasıl evrimleştirdi?
Hepatit B ilaçlarının Hepatit D'ye karşı etkisiz olmasının çelişkili görünebileceğini söyleyen Labonté, ilaçların HBV'yi kontrol edebilmek için özel bir enzimi hedeflediğine, ancak tedavinin virüsü tamamen ortadan kaldırmadığına dikkat çekiyor. Bu nedenle Hepatit D hayatta kalıyor ve zarar vermeye devam ediyor.
Araştırma ekibi, Hepatit D virüsünün tıpkı Hepatit B virüsü gibi ATG5 adı verilen bir proteinden faydalandığını tespit etti. Bu protein yoluyla virüs, özellikle konak hücrenin çekirdeğinde kendi kendini kopyalamasını organize ediyor. Bu protein, otofaji adı verilen bir süreç için gerekiyor. Otofaji, hücresel atıkların temizlenmesi işlemine verilen isim.
Teorik olarak otofaji, işgalcileri yok edebilmeli ancak Hepatit C ve grip gibi birçok virüs, bu ayrıştırmadan kaçınmak, hatta bu süreci kendi yararına kullanmak için evrilmiş. Profesör Labonté, birçok araştırmanın virüslerde otofajinin rolüne odaklandığını ancak kendini kopyalama sürecine bağlı olarak bunun virüsten virüse değiştiğini belirtiyor.
Hepatit B taşıyıcılarının %5'i Hepatit D virüsünü de taşıyor:
ATG5 ortak proteini ile birlikte bu virüslerin yaşam döngüsü için önemli olan otofaji süreci bir çözüm olabilir ancak mesele göründüğü kadar basit değil. Bilim insanları, otofajinin engellendiği durumda, vücuttaki tüm hücreler için önemli bir işlevi durdurmuş olacaklarını hatırlatıyor. Bunun uzun vadeli sonuçlarını bilmediklerini kaydeden araştırmacılar, otofajinin hedefe yönelik ve geçici biçimde engellenmesi gerektiğini düşünüyor.
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre kronik HBV ile enfekte olmuş insanların %5'i Hepatit D virüsü de taşıyor. HBV-HDV ortak enfeksiyonu, kronik viral hepatitlerin en şiddetlisi çünkü çok hızlı ilerliyor ve hatta ölümcül olabiliyor. Hepatit B virüsünün tek başına dahi siroza ya da karaciğer kanserine neden olabildiği biliniyor.
Bilim İnsanları Hepatit B Virüsünün Kökenini Buldu
Araştırmacılar ayrıca bazı otofaji proteinlerinin olağan bölgelerinin dışına çıktığını da tespit etti. Otofaji, genellikle hücrenin sitoplazmasında meydana geliyor ancak HDV genomunun kendisini kopyalama sürecinde de otofajinin katkısı var. Araştırmacılar; çalışmaların bu aşamasında, enfeksiyon sırasında, hücre çekirdeğinde bazı otofajik proteinlerin bulunup bulunmadığını inceliyor.
