Yapay zekâ her geçen gün evrilmeye devam ederken, günümüzde bulunduğu durum içinde insan ve yapay zekâyı birbirinden ayıran en önemli faktör halen aşılamadı: Duygular. İnsanlığı birbirine kenetleyen bu faktör, günümüzde çok gelişmiş çeviri teknolojilerine rağmen halen özellikle edebi çevirilerde bir insan çevirmen olması zorunluluğunu da oluşturuyor.
Robotlar gülebilir mi? Basit seviyede evet, fakat bir insan kadar hayır:
Kyoto Üniversitesi’nden bilim insanları, ‘Erica’ adlı bir Android robot oluşturdu. Bu robotun oluşturulmasındaki ana sebep ise bir robota, yani yapay zekâya ‘gülmeyi öğretmek’ idi. Robot, insanın ‘mizah’ algısını anlamak ve duruma ve yerine göre farklı şekillerde gülmek için eğitilmeye başladı.
Bilim insanları, Erica’ya gülmeyi öğretmek için ilk önce robotun insan kahkahalarına empatik bir tepki vermesini sağlayacak ‘paylaşılan kahkaha’ modelini geliştirdi. Bu modelde robotun uygun şekilde tepki verebilmesi için üç soru belirlendi: Kullanıcı güldü mü? Erica gülecek mi? Gülecekse, hangi tür kahkaha ile gülecek?
Erica’nın seçimine bırakılan kahkahalar, mizahın olmadığı durumlarda sohbeti doldurma görevi görecek kibar bir kıkırdama ve komik durumlarda kullanılacak neşeli bir kahkaha olarak belirlendi. Modelin etkin bir şekilde kullanılabilmesi için de robot, 80 üniversite öğrencisiyle birlikte diyalog kurdu. Bu diyaloglarda katılımcıların ortaya çıkardığı kahkahalar, ‘tekli, sosyal ve neşeli’ olarak kategorilendirildi.
Bunun ardından Erica’nın henüz ilk adımı atılan mizah anlayışı, bir insanla bazı konuşmalar için oturtularak test edildi. Her biri farklı bir kahkahaya yol açan dört farklı kısa diyalog hazırlandı. Bununla birlikte ekip, karşılaştırma yapmak için iki model daha oluşturdu. Bu modellerden birisi konuşma süresinde asla gülmediği, ikincisiyse bağlam ne olursa olsun kişi güldüğünde sosyal kahkaha attığı bir model idi.
Robotun kurduğu diyalog ve verdiği tepkiler, 130’dan fazla kişi tarafından empati, doğallık, insanilik ve anlayış başlıkları altında değerlendirildi. Erica’nın ilk geliştirilen kahkaha modeli, diğer iki modelden çok daha iyi sonuçlar elde etti. Fakat bilim insanlarına göre Erica, halen sosyal ve neşeli kahkahalarla sınırlı durumda ve doğal, insan benzeri konuşmalar yapmak için pek çok türde eğitime ihtiyaç duyuyor.
Öyle ki çalışmanın başındaki isim olan Dr. Koji Inoue, robotların insani duygular gösterememesi hakkında “Bunun hiç de kolay bir sorun olduğunu düşünmüyoruz ve en nihayetinde bir robotla bir arkadaşımızla yaptığımız gibi rahat bir sohbet yapabilmemiz 10 ila 20 yıldan fazla sürebilir.” İfadelerini kullandı.
Araştırma, Frontiers in Robotics and AI dergisinde yayınlandı.
