Bir yılı aşkın süredir hayatımızda olan yeni tip koronavirüs salgını, dünyanın dört bir tarafında yayılmaya devam ediyor. Virüsten korunmak isteyen kişiler maske, hijyen ve sosyal mesafe gibi tedbirler alarak riski en aza indirmek istiyor. Bununla birlikte toplu taşıma yerine özel araçlarla seyahat etmek de virüse yakalanma ihtimalini düşüren unsurlardan biri olarak karşımıza çıkıyor.
Peki, ya özel bir araçta tek başınıza değil de başkalarıyla seyahat ediyorsanız ne yapmanız gerekir? Massachusetts Amherst Üniversitesi'nden fizikçi Varghese Mathai ve Brown Üniversitesi'nden araştırmacılar, farklı havalandırma seviyelerine sahip araçların içinde parçacıkların nasıl hareket edebileceğini modelledi.
Hangi pencereler açılmalı?
Bu ayın başlarında Science Advances dergisinde yayınlanan simülasyonlara göre, bir arabadaki potansiyel olarak virüs yüklü parçacıkları temizlemenin en etkili yolu tüm pencereleri açmak. Tüm pencerelerin kapalı olduğu durumda bir kişinin soluduğu minik parçacıkların %8 ila %10'unun araçtaki diğer kişiye ulaşabileceği, dört pencerenin de açık olduğu durumda ise bu sayının %0,2 ila %2'ye kadar düştüğü gözlemlendi.
Elbette, içinde bulunduğumuz soğuk kış günlerinde tüm pencereleri açmak pek de mantıklı bir seçenek değil, bu nedenle araştırmacılar farklı alternatifleri deneyerek bazı önerilerde bulundu. Buna göre eğer iki pencere açılacaksa, sürücü ve yolcu koltuklarının karşısındaki pencerelerin açılması tavsiye edildi.
Simüle edilen araçta sol ön koltukta bir sürücü ve sağ arkadaki koltukta bir yolcunun oturduğu varsayılıyordu. Bu noktada bir yolcu, arabaya bindiğinde sezgisel olarak kendisine en yakın camı açmayı tercih etse de sürücünün (ön sağ cam) ve yolcunun (sol arka cam) karşısındaki camları açmak modelde daha iyi sonuç gösterdi.
En etkili korunma yöntemi maske takmak:
Mathai, hareket eden bir araçta temiz havanın tipik olarak arka camdan içeri ve ön camdan dışarı aktığını söyledi. Böyle bir durumda yolcuların karşısındaki pencerelerin açılması sadece partiküller için bir giriş ve çıkış noktası sağlamakla kalmaz, aynı zamanda yolcuyu sürücüden ayıran bir hava akımı yaratır.
Öte yandan bir arabada başkasıyla seyahat ediyorsanız, maske takmak ve camları en azından yarıya kadar indirmek iyi bir seçenek olabilir. Mathai, her şeye rağmen camları açmanın bulaşma riskini önlemenin kusursuz bir yolu olmadığını ve onları aralık bırakmanın pek de işe yaramayacağını söyledi.
Sürücü ve yolcu arasındaki plastik bariyerler de partikülleri durdurmaya yardımcı olabilir. Simülasyonda bu potansiyel engeller hesaba katılmamış olsa da Mathai, bariyerlerin her türlü parçacık geçişini önlemeye yardımcı olduğunu, aynı zamanda iyi bir havalandırma sistemiyle riskin çok daha aşağı seviyelere çekilebileceğini belirtti.
