Tavukların başlarının bedenlerinden ayrıldıktan sonra kısa süre boyunca hareket etmeleri durumu; beyinlerinin kafalarında değil, vücutlarında olduğu gibi efsaneler doğurmuş durumda. Elbette tavukların beyinleri başlarında bulunuyor. Onlar da tıpkı insanlarda olduğu sinir ağlarına sahip canlılar. Bu sinir ağları dokunma duyumuzda, kaslarımızın hareketlerinde ve cildmizin uyarılara tepki vermesinde görev yapıyorlar. Yine de tavuklara ilişkin bazı özel durumlar da var.
Aslında sinir ağları bulunan tüm canlıların, beyinleri ve sinir sistemleri arasındaki bağlantıyı bir elektrik tesisatına benzetebiliriz. Tabii ki daha karmaşık bir yapıya sahip, ancak yine de elektriksel uyarılarla iletişim kuruluyor. Sıcak bir yüzeye dokunduğunuzda, tıpkı odanızın ışığını açtığınız anda olduğu gibi elektrik sinyali beyninize ulaşıyor, çok çok kısa süre içerisinde sıcaklığı hissediyorsunuz. Bir başka deyişle sinir sisteminiz, beyninize mesaj gönderiyor.
Bazı özel durumlarda sinir sisteminden giden mesajların doğrudan beyne kadar gitmesi gerekmiyor. Bunun yerine mesaj, sinir sistemimizin merkezi olan omurilikte yer alan omurlara kadar gidiyor. Böyle durumlarda verilen tepkiler için karar alan organınız beyniniz değil, motor sinirleriniz oluyor. Bu tepkiler refleks olarak tanımlanıyorlar. Sıcak değil, çok sıcak bir yüzeye dokunduğunuzda elinizi aniden çekmeniz gereken kararı beyniniz vermiyor.
Bir tavuğun başının bedeninden ayrıldıktan sonra hareket etmesi durumunu da motor sinirlerle açıklayabiliriz. Boyun kısmındaki sinirler, baskıyı hissedince tetikleniyorlar. Böylece küçük bir elektriksel sinyal patlaması yaşanıyor, bu sinyaller tavuğun bedenine yayılıyorlar. Tavuğun hemen hemen bütün kasları bu sinyalleri algılayıp hareket etmeye başlıyor. Dışarıdan bakıldığında hoş bir manzara değil, ancak durumun bilimsel açıklaması bu şekilde. Çoğu zaman bu sinyaller tükendikten, sinir hücreleri öldükten sonra hareketler de son buluyor.
İstisnalar kaideyi bozmuyor:
Bir zamanlar dünya basınının dikkatini çekmiş, yıllar sonra bile internet medyasının gündemine oturan Mucizevi Mike adında bir tavuk vardı. Bu dostumuz, sahibi olan çiftçinin başını kesmesinden sonra 18 ay boyunca yaşadı. Evet, yanlış okumadınız. Çiftçi onun başını kestikten sonra hala hayattaymış gibi hareket etmesini bir mucize olarak gördü ve 18 ay boyunca ona baktı. Mucizevi Mike’ın durumu ise ona özeldi, çünkü çiftçi başını bedeninden ayırırken, beyninin küçük bir bölümünü boynunda bırakmıştı.
Elbette durum sonradan yapılan araştırmalarla anlaşıldı. Zavallı Mike, beyninin tamamı olmadan 18 ay boyunca yaşamaya devam etmişti. Peki nasıl oldu da Mike’ın kafası bedeninden ayrılmasına rağmen, beyninin küçük bir kısmı boynunda kaldı?
Mucizevi Mike’ın ne gagası ne de gözü vardı. Kesim esnasında çiftçi, Mike’ın soluk borusuna zarar vermemişti. Onu hayatta tutmak için açık durumdaki boğazından düzenli olarak su damlatmıştı.
Tavuklar dahil bazı kuş türlerinin beyinleri tamamen kafataslarının içerisinde yer almıyor. Beyinlerinin bir kısmı, boyunlarının üzerine kadar uzanıyor. Bu nedenle zavallı Mucizevi Mike’ın hayatta kalması mümkün oluyor.
Benzer durumlar, lise ya da üniversitelerde verilen biyoloji dersleri sırasında incelenen kurbağalarda da yaşanabiliyor. Normalde onları öldürmesi gereken darbeler alan kurbağalar, beyinleri olmamasına rağmen masaların üzerinden sıçrayabiliyorlar. Bilim insanlarına göre bu tepkiler, beynin hangi bölümlerinin zarar gördüğüne göre değişiklik gösterebiliyor. Normal şartlarda, duruma bilimsel olarak açıklama getiremeyen insanların bu olaylara aşırı tepkiler vermeleri çok doğal.
Beyin, hemen hemen her canlının en tuhaf organı. Ne kadar küçük ya da büyük olduğu önemsenmeksizin, bazen tuhaf şeylere neden olabiliyor.
