Bilgisayarlar hayatımızın ayrılmaz bir parçası. Yıllardır geliştirilmekte olan bu teknolojik aletler, özellikle ülkemizde 90’lı yıllarda sıradan kullanıcıların evlerini doldurmaya başladı. O günden bu güne bilgisayar sahipleri birçok kavramla karşılaştı. Peki en temel bilgisayar kavramlarından BIOS, GPT, MBR ve UEFI nedir? Ne işe yarar, neler yaparlar?
BIOS ve UEFI nedir?
Bilgisayar kullanmış herkes BIOS nedir, duymuştur. Açılımı “Basic Input/Output System” yani “Temel Giriş-Çıkış Sistemi” olan BIOS; bilgisayarın açılıp kapanmasını, donanım elemanlarının birbiriyle iletişiminiz, donanımların çalışmasını kontrol eden, bilgisayarın anakartında bulunan bir yazılımdır. 16 bit mimariye uygun olan BIOS zaman içinde pek gelişmedi, ancak donanım elemanları gün geçtikçe iyileşti. Bu nedenle bu donanım elemanlarının daha verimli çalışması için UEFI isimli bir teknoloji geliştirildi.
Açılımı “Unified Extensible Firmware Interface” yani, “Birleşik Genişletilmiş Yazılım Arayüzü” olarak çevirebileceğimiz UEFI aslında bir anlamda anakartta yer alan küçük bir işletim sistemi. BIOS’un yerini alan UEFI’ya eski bilgisayarlarda rastlayamazsınız. BIOS’un daha gelişmişi olarak adlandırabileceğimiz UEFI; bilgisayarın daha hızlı açılmasını, donanım elemanlarının daha uyumlu çalışmasını sağlarken, aynı zamanda güvenliği daha üst seviyeye çıkarıyor.
MBR ve GPT
MBR günümüzde hala kullanılan, biraz daha eski; disk bölümlerini yönetmek için geliştirilmiş bir sistemdir. Depolama alanındaki düzenlenmiş disk bölümlerine ait bilgiler bu sistem tarafından tutulur. Ayrıca disk bölümlerini işletim sistemi için tarama kodunu barındırır.
GPT ise UEFI ile gelen bir özelliktir. MBR gibi diskin bölümlerini düzenler, ama daha etkili ve verimli bir sistemdir. UEFI olan bir sisteminiz varsa, GPT kullanmaktasınız. Depolama alanı olarak MBR’den daha öndedir. MBR 2TB gibi bir bölüm sınırı koyarken, GPT’de 9.44 ZB gibi bir sınır mevcuttur. Windows’un her bölüm için verdiği maksimum disk kapasitesinin 256 TB olduğunu anımsarsak, daha büyük ihtiyaçlar için GPT’nin işe yarar bir teknoloji olduğunu görebiliriz.
