Takvimler Padişah IV. Murat zamanını gösteriyor, yani 17. Yüzyıl…
O zamanlar kahve de tütün de yasak. Hatta sokağa fenersiz çıkmak bile! İşte deyimin olayı da aslında burada başlıyor.
IV. Murat’ın çok meşhur bir alışkanlığı vardı.
Bazı zamanlar, halkın haberi olmadan tebdili kıyafet, yani farklı bir kılığa bürünür insanlar arasına karışırdı. Halk, padişahı bu şekilde tanımadığı için doğal davranırdı. İşte bu günlerden birinde de bizim meşhur deyimimiz ortaya çıktı.
Kahve, tütün ve benzeri maddelerin zararlı olduğunu biliyoruz. Tüketenlerin ve satanların da her türlü cezayı alacaklarını da.
Bir gün tebdili kıyafet ile Üsküdar sokaklarında dolaşan Sultan Murat, bir kahvehaneye uğrar.
Normal, sıradan bir kahvehane gibi görünen bu mekânın arkasında gizlice tütün de tüketilir. Sultan, sessizce masaların birine oturur ve bekler. Kahveci yanına gelerek kahve isteyip istemediğini sorar.
Sultan, gayet soğukkanlı bir tavırla cevap verir. Ardından tütün içip içmeyeceğini sorunca kahveci, “hayır” cevabını almıştır.
Bu cevap, kahveciyi şüphelendirir. Çünkü tütün kullanmayan birinin orada da işi yoktur.
Utana sıkıla kahveyi götürerek Sultan’a uzatan kahveci, “Baba erenler ismini bağışlar mı?” deyince “Murat” cevabıyla karşılaşır. Eli ayağı buz kesen kahveci, " isminin yanında Sultan da var mı?" sorusuna evet cevabını alınca ipler kopar.
“Öyleyse buyurun cenaze namazına!” diyerek yere yığılan kahveciye Sultan Murat çok güler, bir defalığına kahveciyi affeder ve oradan ayrılır.
Fena işlere bulaşmış, “naneyi yedik” demenin daha kibarı olan bu deyim de böylece sözlüğümüze eklenmiş.
Deyimlerle ilgili daha fazla içerik için:
