Buz adam Ötzi, 5300 yıl önce hayatını kaybettiğinde yanında 75 tür yosun ve kızıl yaprak bulunuyordu. Ötzi’nin yanında bulunan bu yosunlar, buz adamın yolculuğunu hakkında araştırmacılara fikir veriyor.
Ötzi ismi verilen insan, 5300 yıl önce Alp Dağları’nda hayatını kaybetti. Ötzi’nin vücudu doğal olarak mumyalandı ve günümüze kadar kaldı. Ünlü mumya ile beraber bulunan türlerin bir kısmı, zaten o bölgede yetişiyor. Geri kalan türler ise dağ keçileri tarafından dağlara taşınıyor. Ancak 30 Ekim’de PLOS ONE dergisinde yayınlanan yeni bir makale, bazı türlerin Ötzi ile beraber bulunan türlerden birkaç tanesinin Ötzi’nin getirdiğini düşünüyor.
Ötzi’nin yanında bulunan türlerin birçoğu, Alpler’deki Schnalstal Vadisi’nde yetişir. Ötzi’nin Alpler’de yaptığı son yolculukta bu türleri yanında getirdiğini iddia ediliyor.
Glasgow Üniversitesi’nden emekli olan arkeobotanist, çalışmanın yazarı James Dickson, “Yaptığım şeyin, komşu vadiler yerine Schnalstal’a ulaştığına dair mevcut bilimsel bilgi birikiminden yararlanacağınız kadar kanıt olduğuna ikna oldum” dedi.
Ötzi olarak bilinen doğal mumya, ilk olarak 1991 yılında Avusturya-İtalya sınırındaki bir dağ silsilesi olan Ötztal Alpler’inde yürüyüş yapan bir Alman turist çift tarafından bulundu. Ötzi’nin gövdesi inanılmaz derecede iyi korunmuştu. Buz adamın yanında, kullandığı silahlara ve giysilere de ulaşıldı.
Doğal mumya üzerinde çalışma yapan bilim insanları, Ötzi’nin 45 yaşında öldüğünü ortaya çıkardılar. Mumya üzerinde yapılan çalışmada, Ötzi’nin vücudunda kafa travmasına, baş parmağı ile işaret parmağı arasında derin bir kesiğe ve sol omzuna girmiş bir ok başına rastlanıldı. Bilim insanlarının tespit ettiği ok yarası Ötzi’nin ölmesine neden oldu.
James Dickson da, 1994 yılında Innsbruck Üniversitesi’nden bilim insanlarının daveti üzerine, Ötzi’nin yanında bulunan yosun ve kızıl yaprak atıklarını analiz etmek üzere çalışmaya katıldı. Dickson, Live Science’a verdiği demeçte, “Düzinelerce küçük şişe vardı. Şişelerden biri çok koyu kahverengi görünüyordu. Bunun nedeni küçük şişenin yosun ile dolu olmasıydı. “İlk ona bakacağım” diye düşündüm. Bu yüzden bir çift cımbız aldım ve yavaşça tüpten yosunu çıkardım. Tüpün dışına çıkmadan önce ne olduğunu bilmiyordum” dedi.
Dickson’ın yosunlar üzerinde yaptığı çalışma, Ötzi’nin yanında bulunan yosunlardan birinin bu kadar yüksek ve soğuk bir noktada yetişmediğini belirledi. Dickson’ın belirlediği tür, neckera complanata ismi verilen bir tür yosundu. Ötzi’nin bağırsaklarında yapılan araştırmada mikroskobik bitlere rastlandı. Dickson, bu bitlerin bulunmasının nedeni yosunun lezzetli veya besleyici olmadığı olduğunu açıkladı.
Buz adam üzerinde çalışma yapan James Dickson, büyük olasılıkla Ötzi’nin bu yosunları yutmak istemediğini, ancak onları yanında taşımak istediğini söyledi. Ötzi’nin yanında bulunan bu yosun, tıbbi olarak kullanılan bir tür olabilir. Ötzi yosunu, parmaklarının arasında bulunan derin yaranın kanını emmesi için kullanmış olabilir.
Ötzi’ye ait mumyanın bulunduğu günden bu yana buz adamla ilgili merak edilen şeylerden biri de Ötzi’nin nereden geldiği ve nereye gittiğiydi. Buz adamın midesinde bulunan polen taneleri, adamın ölmeden 36 saat önce yaklaşık 1.000 metre yükseklikte yemek yediğini ortaya koyuyor. Ancak Ötzi’nin cesedi, 3210 metre yükseklikte bulundu. Ötzi, bir buçuk gün gibi bir sürede neden bu kadar tırmandı? Henüz bilmiyoruz.
Buz adam Ötzi’nin yanında yüksek dağlara taşıdığı, alçaklarda yetişen yosunların bazıları, buz adamın yolculuğu hakkında bilgi verecek. Dickson ve meslektaşları, mumyanın yanında bulunan beş adet düşük rakımlı yosun dağılımını inceledi. Bu 5 tür şunlar: Anomodon viticulosus, Hymenostylium recurviostre, Neckera complanata, Sphagnum affine ve Sphagnum teres. Bu yosunlar, buz adamın bulunduğu Alpler’de varolan Schnalstal Vadisi’nde yetişiyor. Özellikle, Sphagnum afinesi, Schnalstal'ın altındaki Vinschgau Vadisi'nin dibinde bulunur.
Araştırmacılar, Ötzi’nın ölümüne neden olan yarasından, yanında bulunan kemer çantasına kadar her şeyi inceliyor ve araştırıyor. James Dickson’ın yayınladığı yeni makale, Ötzi’nin yanında bulunan 200 yosun örneğinin kesin bir özetini sunuyor.
