Müzik dinlemenin gündelik hayatımızda oldukça işe yarar bir aktivite olduğu sürekli vurgulanıyor. Hatta bu duruma Mozart etkisi gibi örnekler gösteriliyor. Söz konusu örneğimizde kabaca Mozart dinlenildiğinde zekâ seviyesinde artış görüldüğüne inanılıyor. Peki gündelik hayatımızda müzik bizlere böyle iyi gelirken odaklanmamız gerektiğinde nasıl bir etki gösteriyor?
Özellikle öğrenciler, sınav dönemlerinde evdeki gürültüden veya kütüphanelerdeki ufak da olsa var olan dış seslerden izole olmak için kulaklıklarını yanlarından ayırmıyorlar. Kimileri sadece dış sesi azaltmak için kulaklığını takıp çalışırken kimileri arkada bir müziğin çalmasını tercih ediyor. Biz de bu içeriğimizde bilimin bu konuda ne dediğini anlaşılır bir şekilde anlatacağız.
Öncelikle müziğin dikkat dağıtıcı bir etken olduğu tartışılmaz, fakat işin içinde dikkate almanız gereken birçok değişken bulunuyor:
Bilişsel psikoloji alanında çalışan Brian Anderson, insanların birçok işi aynı anda yapamayacağını, bunun bir yanılgı olduğunu söylüyor. Bu, dikkatin kısıtlı bir kaynak olmasından kaynaklanıyor. Bu senaryoda birden fazla iş hem müzik dinlemek hem de ders çalışmak oluyor.
Ve bunlardan en az biri bilişsel aktivite gerektirdiğinden arkada müzik çaldığı sırada dersten alınabilecek verim kısıtlanmış oluyor.
Bir diğer sebep ise dinlediğimiz müziğin aklımızdaki bilgiyle özdeşleşmesi:
Hiç eskiden dinlediğiniz bir şarkıyı tekrar açtığınızda o şarkıyı dinlediğiniz günlere geri gittiğiniz oldu mu? Anderson aynı senaryonun ders sırasında müzik dinlerken de olduğunu söylüyor. Yani ders çalıştığımız sırada aldığımız bilgiler, arkada dinlediğimiz müzikle özdeşleşiyor ve o müziğin olduğu ortamda bilgileri daha kolay hatırlıyoruz.
Fakat sınav salonlarında bu müzikler çalınmayacağı için müzikle ders çalışmanın dikkat dağıtıcı olduğu savunuluyor. Peki “ben müzik dinlemek istiyorum, sessiz ortamda yapamıyorum” diyenler için çözüm yok mu? Elbette var
Müzik neden mi dikkat dağıtır? Dinlenen şarkı yüksek tonda olduğu veya sözleri olduğu için elbette
Çalışma masanızda oturup notlarınızı karıştırırken arkada aşk hayatını melodik bir şekilde anlatan birinin olması ya da gürültülü bir rock şarkısının çalması elbette dikkatinizi dağıtacaktır.
Bu yüzden eğer müzik dinlerken dersten aldığınız verimi de yüksek tutmak istiyorsanız aklınızda tutmanız gereken birkaç nokta bulunuyor.
Müzik dinleyerek çalışmak isteyenlerin tercih edebileceği seçenekler:
- Sözleri olmayan ya da bilmediğiniz dildeki şarkıları tercih edin
- Alıştığınız müzikleri kullanın
- Slow, enstrümental şarkılar tercih edin
- Düşük sesle müzik dinleyin
- Reklamlı platformlardan uzak durun
- Farklı ses seçeneklerine yönelin
Sözleri olmayan ya da bilmediğiniz dildeki şarkıları tercih edin:
Sinirbilimci Steven Smith’den gelen bu tavsiye, ders çalıştığınız sırada müziğin çektiği dikkati en aza indirecektir. Zira şarkıda hem dikkatinizi çekecek bir söz olmayacak hem de söz olsa da ne dendiğini anlamadığınızdan beyniniz derse daha odaklı olacaktır.
Alıştığınız müzikleri kullanın:
Bunun sebebiyse arkada çalan şarkı her ne kadar sakin olup içinde söz bulundurmasa da alışılmadık bir ses olduğundan beyninizin ona da dikkat verecek olması. Bu bağlamda alıştığınız müziklerden veya kendinize göre uygun gördüğünüz müziklerden bir çalma listesi oluşturabilirsiniz.
Slow, enstrümental şarkılar tercih edin:
Herkes klasik müzik dinleyecek diye bir kural yok. Eğer söz konusu türle aranız iyi değilse slow, enstrümental şarkıları da tercih edebilirsiniz. Bu noktada dinleyeceğiniz müziğin türünden çok temposu önemli.
Düşük sesle müzik dinleyin:
Ders çalışırken müzik açacaksanız bunun bir arka plan müziği olduğunu unutmamanız gerek. Bu sebeple düşük tempolu bir müzik olsa bile sesini düşük tutmaya dikkat edin.
Reklamlı platformlardan uzak durun:
Aşk hayatını anlatan bir sanatçı dikkatinizi nasıl dağıtıyorsa sakin müzik dinlerken araya giren (örnek) e-ticaret sitesi reklamı da aynı şekilde dikkatinizi dersten alacaktır. Bu sebeple Spotify veya YouTube gibi platformların ücretli servislerini kullanmak yararınıza olacaktır.
Beyaz gürültü (White noise) ve doğa sesleri de birer seçenek
Tüm frekansların bir araya gelmesiyle oluşan beyaz gürültü, arka plandaki sesleri bastırmak için kullanılıyor ve odaklanmaya yardımcı olduğu da görüldü. Doğa sesleri de aynı şekilde odaklanmayı kolaylaştırmak, çoğu zaman uykuya dalmak için kullanılıyor.
Daha verimli olup olmadığına kendiniz karar vereceksiniz:
Hepimizin arasında farklılıklar bulunuyor. Bu farklılıklar yüzünden ihtiyaç duyulan çalışma ortamları da kişiden kişiye farklılık gösteriyor. Eğer müzikle çalışmak isteyen biriyseniz veya en azından bir şans vermek istiyorsanız, buna özel hazırlanmış çalma listeleri veya bahsettiğimiz doğa sesleriyle konuya giriş yapabilirsiniz.
Ayrıca bunu deneyerek müzikle birlikte çalışmanın sizin için normalden daha verimli olup olmadığını da anlamış olacaksınız. Saydıklarımız arasından kullandığınız yöntemleri ve sonuçlarını veya farklı odaklanma yöntemleriniz varsa bunları yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
