Uzay araştırmaları konusunda ABD ile büyük bir yarışta olan Çin, geçtiğimiz aylarda tarihte bir ilke imza atmayı başarmıştı. Ay’ın görünmeyen yüzüne inmeyi başaran Chang’e 6 uzay aracı, buradan kaya ve toprak örneklerini haziranda Dünya’ya getirmişti. O zamandan beri de örnekler üzerinde incelemeler yapılıyordu.
Şimdi ise bu örnekler hakkında yeni gelişmeler yaşandı. Çin, incelemeler sonucunda örneklerden edindiği bazı bulguları bizlerle paylaştı. Bulgular, şaşırtıcı sonuçları gözler önüne serdi.
Ay’da beklenenden çok daha yakın zamanda volkanik aktivite gerçekleşmiş olabileceği görüldü
Yaklaşık 2 kg civarındaki örneklerin incelemesi sonucunda Ay’da beklenenden çok daha yakın zamanda volkanik faaliyetler gerçekleşmiş olabileceği görüldü. Bulgular, geçtiğimiz günlerde Science ve Nature dergileri üzerinden yayımlandı. İncelemeler, izotop bozunumunu analiz eden radyometrik tarihlendirme yöntemiyle yapıldı.
Sonuçlara göre toplanan materyaller, 2,8 milyar yıl civarında bir yaşa sahip. Bu da Ay’ın görünmeyen yüzünde bulunan bölgenin o zamanlarda volkanik olarak aktif olduğunu gösteriyor. Bilim insanlarının daha önceki düşüncesi, o zamanlarda volkanik faaliyetlerin bittiği yönündeydi. Ancah Chang’e 6’nın örnekleri bunun doğru olmadığını gösterdi. Ayrıca lavların Ay’da daha önce varsayılandan çok daha uzun süredir var olduğu da görüldü.
Bunlar dışında örnekler; potasyum, nadir toprak elementleri ve fosfor anlamına gelen KREEP açısından da düşük seviyelerde olduğunu gösteriyor. Bu, özellikle bazaltlarda olmak üzere belli ay kayaçlarında bulunan ısı üreten bir jeokimyasala atıfta bulunuyor. Apollo dönemindeki örneklerde bunlara rastlanmıştı ancak diğer taraftan gelen örneklerde görülmedi. KREEP’in volkanik aktiviteye yardımcı olduğu biliniyordu. Ancak zamanla yok olması veya azalması, Ay’ın ısısının azalmasına ve volkanik aktivitenin yavaşlamasına neden oldu.
Çin, Ay’dan getirdiği örneklerden edindiği bulguları paylaşmaya devam edecek. Bu iki araştırma, daha önce bilmediğimiz daha fazla şeyi ortaya çıkarabileceğinin göstergesi. İlerleyen dönemde gelecek verileri heyecanla bekliyor olacağız.
