Geçtiğimiz haftalarda Çin’in Wuhan kentinde gizemli bir virüs ortaya çıkmıştı. Corona olarak anılan bu virüs türü bugüne kadar en az 400 kişiye bulaştı ve 9 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Virüs, bugüne kadar Çin, Tayland, Japonya, Rusya, ABD ve Güney Kore’de görüldü.
Virüsün ilk başta insandan insana bulaşmadığı, ancak hayvandan insana bulaşacağı düşünülüyordu. Fakat artan vakalar bunun aksi yönünde kanıt sununca dünya genelinde panik başladı. Son olarak Çin, Wuhan kentinde geniş çaplı önlemler almaya başladı.
Virüs hakkında merak edilen sorular cevaplandı:
Gizemli virüs hakkında sorular ve endişeler sürekli artsa da tüm sağlık uzmanları bu virüs üzerinde yoğun bir şekilde çalışmalar gerçekleştiriyor. ABD’deki Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü’nün başkanı Anthony Fauci, Scientific American ile yaptığı röportajda virüs hakkında bildikleri her şeyi aktardı.
ABD’li hasta virüse nasıl kapıldı?
"Hayvan deposunun olabileceği herhangi bir pazarda bulunmamıştı ve hasta bir kişiyle hiçbir teması olmamıştı. Bu, şaşırtıcı bir durum değil: İnsanlar bazen solunum enfeksiyonlarına kaynağını bilmeden maruz kalabiliyor. Fakat hastamız Wuhan’a gitmişti."
Virüsün en olası kaynağı Wuhan’daki hayvan pazarı mı?
"Virüsün hayvandan geldiği neredeyse kesin— neredeyse."
Virüsün solunum yolları aracılığıyla bulaştığından şüpheleniyor musunuz?
"Bir solunum enfeksiyonu respiratuar damlacıklar aracılığıyla bulaşır. Respiratuar yayılma oldukça iyi bir tahmin. Virüsün solunum yolu üzerinden bulaştığını henüz kanıtlamadık, ancak bu durum oldukça olası. Ateş, öksürük, ciğerde infiltrat ve solunum enfeksiyonları gördüğünüzde, solunum yolu muhtemel rotadır."
Virüs, SARS ve MERS gibi diğer koronavirüslerine ne kadar benziyor / bu virüslerden ne kadar farklı?
"Öncelikle bu bir koronavirüs, SARS ile aynı aileden. SARS ile moleküler benzerlik taşıyor. MERS yerine daha çok SARS’a yakın. Ancak tamamen de yakın değil."
Virüsün ölüm oranını biliyor muyuz?
"Bu hareket halinde olan bir hedef, tahmin etmesi zor. Eğer vakalara bakacak olursanız bugüne kadar 6 kişi öldü. (Not: Röportaj yapıldığında durum böyleydi.) Yalnızca hastaneye kaldırılan hastaları görüyoruz. Eğer semptomsuz enfeksiyonlar olsalardı ölüm oranı daha az olurdu."
"Semptomatik hastalar arasında ölüm oranı %2 civarında. SARS’ta bu oran %10, MERS’te %30 - 35’di. Bu hastalıklardan daha güçsüz de olabilir, gelişerek daha güçlü de olabilir. Şuan bunu bilmek için çok erken."
Bu enfeksiyon diğer solunum yolu enfeksiyonlarıyla aynı semptomlara sahip değil mi, nasıl ayırt ediyorsunuz?
"Bu durum sendromik ve epidemiolojik bir değerlendirme. Eğer birisi Washington’daki bir acile solunum hastalığından müracaat eder ve Çin’e hiç gitmemişse, muhtemelen grip veya başka bir virüse sahiptirler. Fakat bu kişiler Wuhan’dan gelmişlerse muhtemelen yeni koronavirüse sahiptirler. Semptomlar birkaç virüsle ortak, dolayısıyla değerlendirme epidemiolojiye göre yapılıyor."
Virüse sahip insanlar nasıl tedavi ediliyor?
"Çoğunlukla semptomatik tedaviler oluyor. Şu anda insanda ve laboratuvarda denenen deneysel virüs önleyiciler bulunuyor. Eğer hasta bakteriyal enfeksiyonlara sahipse onlara antibiyotik veriyorsunuz. Eğer bir solunum cihaza bağlanmaları gerekiyorsa bağlıyorsunuz. Çin’deki çoğu hasta iyi durumda. Ancak bu kişiler hâlâ hasta ve hâlâ solunum cihazlarına bağlı."
Virüs için bir tedavi ne zaman gelecek?
"Şu anda zaten bir tedavi geliştirmeye başladık. Çin’den gen dizilimini elde ettik. Moderna isimli bir şirketle ilaç için RNA tabanlı bir platform üretmek üzere anlaştık. Üç ay içinde muhtemelen güvenlik için ilk denemelere bir adayımız olacak. Bu, üç ay içinde bir ilaca sahip olacağımız anlamına gelmiyor. Acil bir durumda bile bu süreç bir yıldan fazla süre alabilir. Ancak üzerinde çalışıyoruz."
Koronavirüsler ne kadar yaygındır ve hayvanlardan insanlara hangi sıklıkla bulaşırlar?
"Koronavirüsler soğuk algınlıklarının %10-30’unu meydana getirirler. Geçtiğimiz 18 sene içerisinde hayvan kaynaklı üç koronavirüse rastladık: SARS, MERS ve şimdi bu virüs. Virüsü taşıyan birçok aracı olabilir. SARS ve MERS’te ise ana taşıyıcının yarasa olduğu düşünülüyordu. Bu virüsün ana taşıyıcısının ne olduğunu hâlâ bilmiyoruz."
