Coğrafya derslerinin egzotik isimli, vazgeçilmez yer şekillerinden biri olan düden; aslında eriyebilen kayaçların, özellikle kireçtaşlarının yaygın olduğu bölgelerde görülen, değişik çap ve derinliği olabilen, çok kez çember biçiminde kapalı olan çukurlardır. Bu özellikteki doğal kuyulara düden diyoruz.
Tabii biz insanlar doğayı şekillendirmeye bayıldığımız için birçok insan yapısı düden mevcut. Ama Çin’de yapılan son araştırma, dünyadaki en büyük doğal kuyu kümesini ortaya çıkardı. Bunlar da yalnızca 49 adedi toplamda 600 kilometrekarlik bir alanı kaplıyor. Shaanxi eyaletinde bulunan bu alan, Qinling-Bashan Dağları’ndan 200 kilometrelik karstik alan boyunca uzanıyor. Bölgenin kayaç yapısının karstik olması düdenlerin yanında mağaralar, dolomitler, tüneller gibi yeraltı drenaj sistemleri oluşturmuş.
Aylarca süren keşif çalışmasından sonra 5.000 kilometrelik alanı tarayan araştırma ekibi 50 metreden 100 metreye dek değişen boyutlarda, Hanzong bölgesinde 49 adet düden keşfetti. Çin bilimler akademisi tarafından yönetilen çalışmada bulunan en büyük çukur Eiffel Kulesi’nin boyundan uzun ve Empire State binasının boyundan daha geniş. En geniş çap 520 m, en derin olanı ise 320 m civarında.
Araştırma henüz resmi olarak bir bilimsel dergide yayınlanmadı; ancak tüm bilim insanları, bunların bugüne dek bulunan en büyük düden kümesi olduğu görüşünde. Araştırma ekibinin başındaki isim Wheihua, yerel haber ajansı Xinhua’ya verdiği demeçte “Hanzhong düdenleri çok nadir görülen bir yer şekli. Uluslararası jeolojik standartlarda ve turistlerin ilgisini çekecek değerde” ifadelerini kullandı.
