Gazlı içecekler, tartışmasız bir şekilde dünyanın en çok tüketilen içecekleri. Türkiye ise gazlı içecek tüketimi söz konusu olduğunda farklı bir noktada yer alıyor. Türk insanının gazlı içeceği düşkünlüğü öyle bir seviyeye gelmiş durumdaki, 81 ilin neredeyse tamamında yerel tatlarla aromalandırılan bir gazlı içecek bulunuyor.
Ünlü Sovyet lider Joseph Stalin dönemde Coca-Cola, yeni yeni popülerleşmeye başlıyordu. Sovyetler, Coca-Cola tüketmemek ve kendi gazlı içeceklerinin var olduğunu göstermek için Gaz Voda’yı piyasaya sürdüler. Gaz Voda, hiçbir zaman Coca-Cola kadar popüler hale gelemedi. Ancak hala tüketilmekte olan Gaz Voda, Türkiye topraklarında satışa çıkabilecek kadar varlığını sürdürüyor.
Annesi Rus, babası Türk olan Syuzana Askarova, üretimine on yıllar önce başlanan Gaz Voda’nın Anadolu topraklarında da ilgi göreceğini düşünerek Sovyetler Birliği döneminde geliştirilen bu içeceği Türkiye’ye getirdi. Tarhun otu, vanilya, bergamot, armut, karadut ve nar gibi pek çok farklı tada sahip olan Gaz Voda, Askarova’nın İstanbul Kadıköy’deki dükkanında merak edenler ile buluşuyor.
Askarova, Gaz Voda’nın Türkiye’deki yerel gazlı içeceklerden en büyük farkının yoğun ve çeşitli bir aromaya sahip olması olduğunu söylerken, ‘’Aylar süren çalışmalarının sonucunda ilk olarak gazozu festivallerde, Ermeni vakıf toplantılarında, bazı başka azınlıkların etkinliklerinde ve müzik festivallerinde insanlara tattırdık. Renkli şurupları hunilerde gösterip gazozu müşterinin göz önünde yapıyor olmamız herkesin çok ilgisini çekti. Aromaları da Türkiye'de olmayan aromalar. Denedikçe, bizim de çocukluğumuzda sevdiğimiz gibi herkes çok sevdi.’’ dedi.
‘’Sovyet gazozları bizim çocukluğumuzda içtiğimiz tek gazlı içecek. Tek olması bir yana, çocukluğumuzda olup da şimdi olmayan markalar hepimizin içinde bir uktedir. Tat olarak da ilgi çekici standart gazozlara göre.’’ diyen Askarova, Gaz Voda’yı Türkiye’ye getirmesindeki amacın da bu olduğunu söyleyerek, ‘’Aromaların tamamı özgün, Rusya'dan getirilen aromalar. Gelen bir sürü Rus müşterimiz var. Gören şaşırıp çocukluğunda içtiği Gaz Voda olup olmadığını soruyor.’’ dedi.
Dükkanında Sovyet yaşam biçimini az da olsa insanlara göstermek istediğini dile getiren Askarova, ‘’Sovyetlerdeki yaşam biçimini minik de olsa yaşatalım istedik dükkanın içinde. O dönem de bizim sunduğumuz gibi sunuluyor. Şimdi de öyle. Eski 15 Sovyet ülkesinin de hepsinde var. Balkan ülkelerinde Oranjada diye geçiyor. Otomatlarda ya da cam haznelerde satıyorlar.’’ dedi.
Askarova, Gaz Voda’nın ortaya çıkış hikayesini ise şu şekilde açıklıyor;
‘’Bu gazozun hikayesi aslında çok ilginç. 1952 yılında ABD Başkanı Henry Truman, Stalin'e,- biraz nispet olsun diye sanıyorum- bir kasa Coca Cola gönderiyor. O zamanlar siyasiler birbirlerine hediye gönderiyorlar politik imalarla. Rus Devlet erkanı kolayı çok seviyor. Ama Sovyetler'de özellikle Amerikan ürünü bir şey satılamayacağı için bunun muadili bir içecek geliştirmeye karar veriyorlar.
Gaz Voda deyince akıllarına Sovyetler gelsin diye. Yani aslında Coca Cola'ya rakip olarak çıkıyor. O sırada da zengin bitki örtüsüne sahip Gürcistan'da bir eczacı şurupları üretiyor. Sonunda aromalar gazoza dönüştürülüp satılıyor. Sonra devletin verdiği destekle gazoz Sovyet ülkelerine yayılıyor.
Yani Coca Cola'ya karşı Sovyetlerde de bir gazlı içecek var deniliyor. Eskiden otomatlarda satılıyordu. Tek bir bardak vardı otomatlarda, aromanızı seçip o tek bardaktan gazozunuzu içiyordunuz, sonra bıraktığınız bardakla başkaları içiyordu. Sovyetler'in dağılmasından bu yana bazı ülkelerde hâlâ var bu.’’
Gaz Voda’nın Sovyetler Birliği’nin son dönemlerinde Birleşik Devletler’e de gönderildiğini belirten Askarova, ‘’ABD'ye giden bazı arkadaşlarım bizim oradan aldığımızı sanıyor. Zira gazozun geçmişini bilmiyor insanlar. ABD bu konuda da baskın çıkıyor, orada da bunu kendi ürünü gibi pazarlıyorlar. Şu anda İtalya'da ve ABD'de de satışı var hâlâ.’’ dedi.
Askarove, ilerleyen dönemde dükkanına daha fazla Rus lezzetini getirmeyi planladığını söyledi, ‘’Gelecekte 3-4 çeşit Rus tatlısı, ‘pirojki' gibi 2 çeşit Rus tuzlusu Gaz Voda dükkanında olacak. Orada gördüğümüz ve burada bilinmeyen tatları sunacağız. Ruslar eski yılbaşını kutlar, bu eski yılbaşı 10-13 Ocak'ta kutlanır. Bunları da buraya getirip, hem buradaki insanlara ekstra bir kutlama günü sunmak, hem de bu tür şeyleri Gaz Voda'nın bir eğlencesi haline getirmek istiyoruz. İlerleyen zamanlarda şurupları burada üretip şişelemenin yanı sıra farklı etkinlikler de planlıyoruz.’’
