Neredeyse her çocuk oyun oynamayı sever. Bu oyunlar geçmişte sokaklarda gazoz kapaklarıyla, bilyelerle ve bazen de başka hiçbir şeye gerek duymaksızın oynanabilirken, bugün alterantifler arasında oyun konsolları, tabletler, bilgisayarlar da katılmış durumda. Bir de çocuklarla birlikte oynanabilecek kutu oyunları var tabii ki.
Kutu oyunlarının bir kısmı yalnızca eğlence amaçlı olsa da, bazı oyunlar hem çocukları eğlendirmeyi hem de bir şeyler öğrenmelerini sağlamayı mümkün kılıyor. Hazır okullar yeni açılmışken, genç dimağların bilime olan ilgisini canlandırmak için tercih edilebilecek, bilişsel, sosyal ve psikomotor becerileri geliştirici oyunlardan bir liste oluşturduk.
Listemizde yer alan oyunlar şu şekilde:
Neredeyse tüm okullarda olan "Satranç"
Ülkemizdeki belki de en popüler strateji ve zeka oyunu olan satranç, 8x8'lik bir oyun alanında, her iki tarafın da farklı özellikteki 16 taşını kullanarak rakibinin şahını devirmeye çalıştığı bir oyundur. Satranç oynamak çocukların planlama yapma, çoklu düşünme, analiz yapma, farklı alternatifleri görme, dikkat, konsantrasyon, disiplin, gelişmiş bilişsel beceriler gibi açılardan gelişimini sağlar.
Türk kültüründen gelen "Mangala"
12 kuyu, 2 hazine ve 48 taşla oynanan oyunda başlangıçta her kuyuda 4 taş bulunur. Her oyuncu kendi hazinesinde taş biriktirmeye çalışır. Taşlar, alındığı kuyudan itibaren birer birer yandaki kuyulara aktarılır. Son taşı kendi kuyusuna koyabilen oyuncu, bir tur daha oynama hakkı kazanır. Taşlar rakibin kuyusuna kadar gidebilir. O kuyudaki taşları çift yaparsa oyuncu hepsini kendi kuyusuna koyar. Rakibin boş hanesine taş koyan ise hem o kuyudaki hem karşısındaki kuyudaki tüm taşları alır. Taşlarını bitiren rakibin de kalan tüm taşlarını alır. Planlama yapmayı, çoklu düşünebilmeyi, konsantrasyonu ve matematik yeteneğini geliştiren bir oyundur.
Çin'den gelen şekil yapma oyunu "Tangram"
Pek çok oyun gibi antik Çin'de ortaya çıkan Tangram'da bir kare 7 parçaya bölünür. Amaç bu parçalarla şekiller üretebilmektir. Özellikle görselleştirme becerileri kazandırmak, şekilleri sınıflandırmak, yer yön becerisini geliştirmek, matematik becerisini arttırmak gibi etkileri vardır.
Tangram'ın gelişmiş versiyonuna benzeyen "Tangramino"
Tangram'ın gelişmiş versiyonu diyebileceğimiz bu oyunda ise amaç, çeşitli geometrik yapı blokları ile 2 boyutlu yapılar oluşturmaktır. Bu yapıların farklı karmaşlıklık seviyeleri bulunur. Geometri bilgisini, benzetme yeteneğini, görsel becerileri geliştiren bir kutu oyunudur.
Becerilerin zamana karşı yarıştırıldığı "Rubiks Race"
Karıştırıcıyı görmeyecek şekilde karıştırdıktan sonra ortaya koyduğumuz bu oyunda, iki oyuncu karşılıklı olarak önündeki kareleri karıştırıcıdaki sırayla dizmeye çalışır. Önce tamamlayan kazanır. Hızlı düşünmeyi gerektiren, el göz koordinasyonu ve planlama yeteneğini geliştiren bir oyundur.
Üç dakikada öğrenilip üç senede ustalaşılamayan "Abalone"
Oyunun amacı, rakibin 6 topunu oyun alanından atmayı başarmaktır. Oyunda topları parmağımızla ittirerek ilerlememiz gerekir. Kısa sürede öğrenilebilen oyun, planlama yapma, analitik düşünme çoklu düşünme becerisini geliştirir.
"Bana yedi parça verin dünyayı tahtadan yapayım" diyenlere: Blik Blok
Görev kartında gelen şekli yapmak için 7 adet blok kullanılması gereken bu oyunda, şekilleri oluşturmak için farklı yöntemler bulunmaktadır. Her görev kartının arkasında çözüm yolları da yer alır. Amaç ise çocukların hayal gücünü ve planlama yeteneklerini güçlendirmek, görsel becerilerini arttırmaktır. Tabii ki bloklardan kartlarda olmayan şekiller yapmak da mümkün.
Geometrik yayılmacılığı öğreten "Triangle"
2 ila 4 arasında oyuncuyla oynanabilen oyunda, her oyuncu kendi parçalarını uç uca değecek şekilde oyun alanına yerleştirmeye çalışır. Amaç hem mümkün olduğunca çok parça yerleştirmek hem de rakiplerin hareket alanını kısıtlamaktır. Oyun sonunda en az parça elinde kalan kazanmış olur. Parça sayısı eşitse, üçgen parça sayısı daha az olan kazanmış olur.
Durup durup oyun tahtasını çevirdiğimiz "Pentago"
Özellikle 8 yaş ve üzeri çocuklar için tavsiye edilen bu oyun, dikkat, konsantrasyon, analitik düşünme, geometrik algılama, görsel zeka becarilerini geliştirmek için birebir. İki kişinin karşılıklı oynadığı oyunda amaç, 5'li sıralar oluşturabilmektir. Oyuncular hamle yaptıktan sonra oyun tahtasının ters çevrilmesi oyuna ek bir zorluk katmaktadır.
Son ana kadar rekabet sevenlere: Reversi
8x8 bir tahtada oynanan bu oyunda siyah ve beyaz taşlar vardır. Amaç rakibinizin taşlarını kendi renginize çevirmektir. Bu oyunda kazanan, son ana kadar pek belli olmaz. Mantık yürütme ve çoklu düşünme yeteneğini geliştiren bir oyundur.
Denge kurmanın zorluğunu gösteren "Equilibrio"
Çeşitli şekillerle oynanan bir başka yapı oyunu da Equilibrio. Bu oyunda yap bozlarımızı artık dikey olarak yapıp, devrilmelerine engel olmaya çalışıyoruz. Şekiller karmaşıklaştıkça denge sağlamak da zorlaşmaya başlıyor. El becerisi, dikkat ve yaratıcılık gerektiren eğlenceli bir oyundur.
Matematiğin ilk öğrenildiği oyunlardan: Otobüs Durağı
Özellikle küçük çocuklara sayı saymayı, toplama ve çıkarma kavramlarını öğretmek için tercih edilebilecek bir alternatif olan Otobüs Durağı, dört oyuncuya kadar oynanabiliyor. Çarkı çevirip yolcuları toplamaya gittiğimiz bu oyunda amaç ise en çok yolcuyu taşıyabilmek.
Planlama yaparken harita oluşturduğumuz "Carcassonne"
Bu ödüllü oyunda sırayla çektiğimiz kartları stratejik bir şekilde yerleştiriyor, üstlerine koyduğumuz ahşap adamlarımızla puan topluyoruz. En çok puan toplayan oyunu da kazanmış oluyor. Pek çok farklı senaryonun ortaya çıkabildiği bu oyun, her yaşta keyifle oynanabilecek bir strateji oyunu ve çoklu düşünme yeteneğini geliştiriyor.
