Ağaçlar Dünyamızın oksijen depoları olmalarının yanı sıra pek çok eşya ve ürünün hammaddesi ve yakacak olarak da kullanılırlar. Kereste yapmak ya da yakmak amacıyla bir ağacı kestiğiniz zaman onu öldürmüş olursunuz ve bu nedenle de onu bir daha kullanamazsınız. Fakat Japonların yüzlerce yıldır uyguladığı daisugi tekniği ile o ağacı öldürmeden odunlarını almanız mümkün.
Dünyada her gün sayısız ağaç, çeşitli sebeplerle kesiliyor:
Her gün değişiklik gösteriyor olsa da son bilinen rakamlara göre Dünyamızın yüzde 31’i ormanlık alanlardan oluşuyor. Dünyada her yıl yaklaşık 15 milyar ağacın kesildiği tahmin ediliyor. Elbette bunların büyük bir bölümü keyfi olarak değil, hammade kullanımı amacıyla kesilmektedir.
Niye ağaç kesiyoruz sorusunun ise yanıtını almak için etrafınıza bakmanız yeterli. Sayısız ahşap ürün kullanıyoruz, kağıt ürünleri ağaçtan elde ediliyor, kereste inşaatların temel malzemesi; yani ağaç her alan ihtiyacımız olan bir malzeme. Elbette teknolojinin gelişmesi ile birlikte alternatif malzemeler üretilir hale geldi ama yine de örneğin en temel yakacak malzemesi bile hala odundur.
Peki ağaçtan ağaç elde edilen daisugi tekniği nedir?
Bazı coğrafyalar tıpkı ülkemiz gibi ağaç konusunda zengin olduğu için ağaç hammaddesi konusunda herhangi bir sıkıntı çekmez. Fakat Japonya’yı düşünün. Zaten küçücük bir ada, bu adanın da küçük bir kısmı ormanlık. Eğer her ihtiyaç duydukları odun için bir ağaç kesmeleri gerekse kısa süre içerisinde tüm ormanları yok etmek zorunda kalacakları için daisugi isimli bir teknik geliştirmişlerdir.
Daisugi için ağaçtan odun meyvesi alma ya da ağaçtan ağaç elde etme tekniği diyebiliriz. 15. ya da 16. yüzyılda Japonya’nın Kyoto şehrinde geliştirildiği düşünülen bu teknik ile tıpkı bonzai bitkisi budar gibi ağacın üst kısımlarındaki dallar kesiliyor ve ağacın kökü sabit kaldığı için yeni dallar büyüyerek yeni odunlar elde etme şansı yakalanıyor.
Çok zahmetli olan daisugi tekniği nasıl yapılır?
Daisugi tekniği Japon sedir ağaçlarına uygulanır. Artık odun olarak kullanılma boyutuna gelince bir ağacın köküne dokunulmadan üst dalları tıpkı bir bonzai ağacı budar gibi özel bir şekilde kesilir. Ağaç ölmese de yaralandığı için özel ilaçlar kullanılarak ve özenle bakılarak yaşamına devam etmesi sağlanır.
Üst dalları kesilmiş olan ağaç, istenilen odunun kalınlığına bağlı olarak değişen bir süre sonunda yeniden yeni dallar çıkarmış olur. Bu dallar yine aynı teknik uygulanarak kesilir ve ağaç bakıma alınır. Dal dediğimize bakmayın, bu ağaç parçalarının bazıları yetişkin bir ağaç boyutunda olabilir.
İyi ama daisugi tekniği neden uygulanıyor, ne faydası var?
Kaliteli kereste için gerekli bir sedir ağacının büyümesi on yıllar alacaktır. O kadar süre bekledikten sonra ağacı kesip keresteyi alırsınız ama bir emek fayda analizi yaptığımız zaman yazık olur güzelim ağaca. Daisugi tekniğinde ise aynı ağaçtan yaklaşık 20 yılda bir birden fazla ağaçtan alacağınız verimi alabilirsiniz.
Daha da ilginç olan, daisugi tekniği uygulanmış ağaçtan alınan meyve ağaçlar normal bir sedir ağacından yüzde 140 daha esnek ve yüzde 200 daha güçlüdür. Çünkü bir ağaç kesilecek boyuta ulaşana kadar hasar alabilir ancak daisugi tekniğinde ağacın ana gövdesi zarar görmediği için her seferinde çıkan yeni dallar en taze ve güçlü olanlardır.
İşin ekonomik boyutunu ise tartışmaya bile gerek yok. Bir ağaç bir kez değil, defalarca kez kesilebiliyor. Dahası, bir ağaç daisugi tekniğiyle kesildiği zaman birden fazla dal büyütebildiği için defalarca kesilen ağaçtan bazen ona yakın ağaç kesmiş gibi verim alabiliyorsunuz. Yani nereden bakarsanız bakın son derece verimli bir teknik.
Maalesef daisugi tekniğinin dezavantajları da var:
Şöyle bir düşündüğümüz zaman daisugi tekniği inanılmaz güzel geliyor kulağa; ağaç ölmüyor, ekonomi kazanıyor, verimlilik artıyor; iyi ama daisugi tekniğiyle kesilmiş bir ağacı yeniden kesebilmek için en az 20 yıl beklemek gerekiyor. Evet 20 yıl bekleyip bir ağacı tamamen kesmekten çok daha verimli ama bir düşünün bakalım insanlığa yılda ne kadar ağaç gerekiyor?
Evet belki yüzlerce yıl önce her şeyin ahşap malzemeden üretildiği ve ihtiyacın bugüne kıyasla komik kaldığı dönemlerde daisugi tekniği son derece verimli olabilir. Fakat günümüz koşullarını düşündüğümüz zaman yetersiz kalacaktır. Tabii illa bir ağaç kesilecekse bunun daisugi tekniği ile kesilmesi en doğrusu olacaktır.
Ağaç kesmeyelim de ne yapalım?
Ağacı yakacak olarak hayatımızdan çıkarmak ilk adım olacaktır. Alternatif enerji kaynakları sayesinde zaten artık odun yakmak en uzak seçenek haline geliyor. Ahşap malzeme kullanılarak yapılan ürünlerde de doğa dostu ve uzun ömürlü malzemeler kullanmak ağaç kesimini mininuma indirecektir.
Elbette en önemlisi tuvalet kağıdı, mendil, peçete, kağıt ve benzeri için kesilen ağaçlardır. Bilinen ağaçlar yerine kenevir ve bambu gibi daha kolay büyüyen ve daha verimli bitkilerden elde edilen ürünleri kullanabiliriz. Diğer bir önemli adım ise geri dönüşümü arttırmaktır. Eco olarak raflarda gördüğümüz ürünler geri dönüştürülmüş kağıtlardan yapıldığı için hem daha uygun fiyatlıdır hem de daha doğa dostudur.
Tabii asıl sorumluluk aslında yönetimlere düşüyor. Kaçak kesimlere karşı tedbir alınmalı, ormanlara imar izni suç kabul edilmeli, orman yangınları için tedbirler had safhaya çıkarılmalı ve hatta Hammurabi Kanunları taklit edilerek ağaç kesene büyük cezalar verilmelidir.
Japonların yüzlerce yıldır ağaçtan ağaç elde etmek için kullandıkları daisugi tekniği nedir, nasıl yapılır gibi merak edilen soruları yanıtladık. 21. yüzyıla geldik artık, gerçekten de tek bir ağaç kesmeden bile yaşamanın bir yolu illa ki vardır.
