Gece saatlerinde özellikle de tiyatro dünyasını derinden sarsan bir trafik kazası gerçekleşti. “Baş Belası” isimli gösteri için aralarında ünlü oyuncu Ceyhun Fersoy'un ve sosyal medya fenomeni Sergen Deveci'nin de bulunduğu araç, bir TIR'a arkadan çarptı. Hurdaya dönen araçta ne yazık ki 3 tiyatro oyuncusu hayatını kaybetti. Yaralıların tedavisi ise sürüyor.
Yaşanan olay, özellikle de sosyal medyada "darbe emici tampon" tartışmasını bir kez daha başlattı. Pek çok kişi, bu tür kazalarda can kayıplarının önlenebilmesi için TIR ve kamyonlarda darbe emici tampon bulunması gerektiğini savundu. Peki neydi ki bu darbe emici tampon? Türkiye'de bununla ilgili herhangi bir zorunluluk var mı? Gelin hep birlikte tartışılan bu konuya yakından bakalım.
Darbe emici tampon nedir? Neden bu kadar önemli?
Kamyon ve TIR'lar, otomobillerle kıyaslandıklarında oldukça yüksek araçlar. Bu yükseklik, özellikle de arkadan çarpma durumdalarında büyük sorunlara neden oluyor. Zira otomobil, yüksek bir hızla çarptığında önündeki TIR'ın altına giriyor. Hız yükseldikçe kazanın şiddeti artıyor ve yere daha yakın olan otomobil, kelimenin tam anlamıyla "biçiliyor".
İşte darbe emici tamponlar tam olarak bu noktada devreye giriyor. Zaman zaman çelik alaşım, zaman zamansa demir olarak karşımıza çıkan darbe emici tamponlar, TIR ve kamyonların çektiği dorselere takılıyor. Böylelikle dorsenin yüksekliği harici bir ekipman ile düşürülüyor. Yere yakın bir otomobil arkadan vurduğunda, bu tampon sayesinde aracın altına girmiyor.
Birkaç TIR kazasına ait fotoğraflar:
Tiyatrocuları taşıyan aracın son hali ise şöyle:
Yukarıdaki trafik kazaları fotoğraflarında, darbe emici tampona sahip olmayan TIR'lar ile otomobillerin karıştığı kazaları görüyorsunuz. Otomobillerin ortak özelliği, dorselerin altına girmiş olmaları. Bu tür trafik kazalarından sağ çıkmak, çoğu zaman mucize oluyor.
Peki darbe emici tampon olsaydı, bu kazalar nasıl sonuçlanırdı?
Yukarıdaki videoda, darbe emici tamponu olmayan (üstte) bir TIR'a arkadan çarpmak ile darbe emici tamponu olan (altta) bir TIR'a arkadan çarpmak arasındaki farkı görüyorsunuz. Bu görüntüler, darbe emici tamponun ne kadar önemli olduğunu gözler önüne sermeye yetiyor...
Türkiye'de darbe emici tampon zorunlu mu?
Aslına bakacak olursak Türkiye'de darbe emici tampon zorunluluğu var. Hem de 2008 yılından beri. Resmi Gazete'de yayımlanan "Motorlu Araçlar ve Römorklarının Yakıt Depoları ve Arka Koruma Donanımlarına Dair Tip Onayı Yönetmeliği (70/221/AT)" ülkemizdeki kamyon ve TIR'lara darbe emici tampon uygulamasını zorunlu hale getirmişti. Ayrıca Karayolları Trafik Kanunu ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelik'te de konuyla ilgili detaylar bulunmaktadır.
Madem zorunlu, bu kazalar neden yaşanıyor? Denetim mi yapılmıyor?
Aslına bakacak olursak yetkililerin bu noktada yapabilecekleri pek de bir şey yok. Zira zorunluluk kapamına alınan TIR ve kamyonlar, muayenelerde detaylı bir şekilde inceleniyorlar. Standartları karşılamayan darbe emici tamponların muayeneden geçmesine izin verilmiyor.
Ancak burada tartışılması gereken esas mesele, uygulanmakta olan standartlar. Örneğin; kullanımına izin verilen ekipmanların bazıları için Avrupa Birliği'nin "ECE R-58" standartları göz önünde bulunduruyor. ECE R-58, 55-60 km/sa hızlarda çok etkili ancak daha yüksek hızlarda o kadar da etkili değil. Hal böyle olunca kağıt üzerinde uygun olan ekipmanlar, gerçekte çok daha acı sonuçlar doğurabiliyor...
