Bu yaz güzel başlamıştı. Ülkemiz sonunda tüm vatandaşlar için yeterince aşı almayı başarmış, aşılama çalışmaları hızlanmış ve yasaklar kalkmıştı. Tam COVID-19 pandemisi bitti derken karşımıza delta varyantı isimli yeni bir mutasyon çıktı. Hindistan’da ortaya çıkan delta varyantı kısa sürede ülkemiz dahil dünyanın pek çok farklı ülkesinde görüldü ve herkeste yeni bir endişe dalgası yarattı.
Peki delta varyantı nedir, etkileri daha mı farklı, aşılar bu mutasyon konusunda da etkili mi? Öncelikle endişelenmeyin. Tüm virüsler gibi yeni koronavirüs de hayatta kalma içgüdüsü ile mutasyon geçiriyor ve çok daha güçlü olmaya çalışıyor. Delta varyantı bizden güçlü değil. Önemli olan bu ve benzeri mutasyonları yakından tanımak ve hangi önlemleri alarak bunlardan korunacağımızı bilmektedir. Detaylara gelin yakından bakalım.
Delta varyantı nedir?
Delta varyantı ile ilk kez Aralık 2020 tarihinde Hindistan’da karşılaştık. Yani o kadar da yeni bir mutasyon değil. Hindistan varyantı olarak da bilinen delta varyantı, önce İngiltere’de daha sonra ABD başta olmak üzere diğer ülkelerde de yayıldı. Bu varyantın en önemli farklı, normal virüse göre %60 daha hızlı yayılabiliyor olmasıdır.
Delta varyantı nasıl oluştu?
Bilim insanları delta varyantı için çift mutasyonlu tanımını kullanıyor. Bunun anlamı, delta varyantının iki farklı mutasyon geçirmiş virüsün birleşmesiyle oluşmuş olmasıdır. California varyantı olarak isimlendirilen mutasyonun spike protein yapısının değişmesi sonu bu varyant oluşmuştur.
Delta varyantı etkileri nelerdir?
Delta varyantı, antikordan kaçma özelliği geliştirmiş bir mutasyondur. Bunun anlamı, daha önce COVID-19 atlatmış kişilerin delta varyantına maruz kaldığı zaman yeniden hasta olabilmesidir. Hatta bu açıdan baktığımız zaman aşı ile oluşan antikorlardan bile kaçma yeteneği olduğundan söz edebiliriz.
Delta varyantı ile hasta olmuş bir kişide de normal hastalığa benzeyen semptomlar görülüyor. Mide bulantısı, baş ve boğaz ağrısı, ishal, yüksek ateş, kusma, burun akıntısı en sık görülen belirtiler arasında. Daha genç kişilerde farklı ve daha ağır soğuk algınlığı belirtileri de görülebiliyor. COVID-19 hastalığının olmazsa olmaz etkisi tat ve koku kaybı ise delta varyantında oldukça ender görülen bir etki.
Türkiye’de delta varyantı var mı?
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, birkaç gün önce konu ile ilgili yaptığı bir açıklamada ülkemizin 26 ilinde delta varyantı ile karşılaşıldığını açıklamıştır. Delta varyantı görülen toplam vaka sayısı ise 284 olarak açıklanmıştı. Ancak bu rakamların günlük olarak değiştiğini düşünürsek şu an sayının daha fazla olduğunu söyleyebiliriz.
Aşılar delta varyantı üzerinde etkili mi?
Merak etmeyin, eğer son günlerde ülkemizde de yaygın olarak kullanılmaya başlanan BioNTech aşısından yaptırdıysanız delta varyantından o kadar da korkmanıza gerek yok. Son yapılan çalışmalar, BioNTech aşısının delta varyantı üzerinde %79 etkili olduğunu gösterdi. Maalesef Sinovac aşısı hakkında yapılmış bu tür bir çalışma yok. Üçüncü doz BioNTech aşısını olarak aşıların etkinlik düzeyini arttırabilirsiniz.
Delta varyantı adı nereden geliyor?
Delta varyantı ve benzeri mutasyonlar ilk çıktığı zaman, çıktığı ülkenin adı ile anılıyordu. Ancak Dünya Sağlık Örgütü bu durumun ırkçı bir tutum olduğuna karar vererek mutasyon isimlerini Yunan alfabesi harfleri ile değiştirme kararı aldı. Buna göre; İngiliz varyantı Alpha, Güney Afrika varyantı Beta, Brezilya varyantı Gama, Hindistan varyantı ise Delta olarak anılmaya başladı.
Delta Plus varyantı hakkında neler biliyoruz?
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın ülkemizde 3 farklı ilde 3 vatandaşta görüldüğünü söylediği Delta Plus varyantı da çok konuşuluyor. Delta varyantının bir başka türü olan Delta Plus, Delta'ya göre daha kolay yayılıp akciğer hücrelerine daha kolay tutunabilen bir mutasyon türü. DSÖ'ye göre Delta ve Delta Plus varyantları "endişe verici" kategoriye alınmış durumda. Delta Plus da aşı ve hastalık nedeniyle oluşan bağışıklıktan kaçınabiliyor.
Özetleyelim: Delta varyantı hakkında bildiklerimiz
- Normal koronavirüse göre %60 daha bulaşıcı.
- Delta varyantı, antikordan kaçma becerisine sahip.
- Tat ve koku kaybı hariç, normal COVID-19 hastalığı ile benzer etkilere sahip.
- Gençlerde ağır soğuk algınlığı olarak görülebiliyor.
- Ülkemizde birkaç yüz de olsa delta varyantı vakası görüldü.
- BioNTech aşısı, delta varyantı üzerinde %79 etkili.
- Sinovac aşısının delta varyantı üzerindeki etkisi bilinmiyor.
Koronavirüs neden mutasyon geçiriyor?
COVID-19 hastalığına neden olan yeni koronavirüs zaten normal koronavirüsün mutasyona uğramış ve insana etki edebilme becerisi kazanmış versiyonu olduğu için bilim insanları bu virüsün mutasyon geçireceğini bekliyorlardı. Yani kimse bu duruma şaşırmadı.
Koronavirüsün mutasyon geçirmesinin nedeni, hayatta kalma içgüdüsüdür. Sonuç olarak virüs de ekmeğinin derdinde. Biz önlem aldıkça, ilaç ve aşı geliştirdikçe hayatta kalma gücü azalan virüs, yeni ortama ayak uydurmak için mutasyon geçiriyor.
Virüslerin mutasyon becerisini anlamak için grip hastalığına neden olan virüslere bakabiliriz. Grip virüsünden korunmak ve hasta olmamak için her yıl farklı bir aşı olmamızın nedeni de bu virüsün mutasyon geçiriyor olmasıdır. Yani virüslerin doğasında mutasyon geçirmek vardır.
Mutasyonlar yüzünden pandemi asla bitmeyecek mi?
Bugün birkaç ilaç ve aşı ile atlattığımız hastalıkların, günümüzden birkaç on yıl önce insanları öldürdüğünü unutmayın. COVID-19 hastalığı da yakında bunlardan biri olacak. Yeni mutasyonlar ortaya çıktıkça bilim insanları bunları da alt etmenin yolunu bulacak ve sonunda bu virüsün yalnızca biraz öksürük yapan basit bir grip virüsünden farkı kalmayacak.
Tam pandemi bitti derken karşımıza çıkan delta varyantı nedir, etkileri nelerdir, aşılar bu varyant üzerinde etkili mi gibi merak edilen soruları yanıtladık ve konu hakkında bilmeniz gereken detayları anlattık. Endişelenmeyin, önceki salgınlarda olduğu gibi bu salgının da üstesinden geleceğiz.
