Geçtiğimiz aylarda, ABD'nin Teksas eyaletinde Dinozor Vadisi Eyalet Parkı'nda 113 milyon yıl öncesine ait dinozor izleri bulunmuştu. Kuraklık sebebiyle ortaya çıkan bu izlerin, "Acrocanthosaurus" adındaki bir dinozor türüne ait olduğu açıklandı.
Dinozorun ortalama 5 metre boyunda ve 7 ton ağırlığında olduğu tahmin edildi. 140'ından 60'ının rahat bir şekilde göründüğü bu ayak izlerinin bunca sene bozulmaması da herkesi şaşırtmıştı.
Peki nasıl oluyor da bu izler bozulmadan günümüze ulaşıyor?
Canlılar çamurlu bir yolda adım atarken, ayaklarının veya ellerinin altındaki zemin basınçtan sıkışır. Ayak izleri çeşitli katmanlara ulaşabilir. Zamanla bu ayak izlerinin içleri minik çakıllarla veya kumlarla dolar. Bir süre sonra dolan yerler taşlaşmaya başlar.
Taşlaşan ayak izleri milyonlarca yıl korunabilir ve üzerindeki katmanlardan dolayı insanlar onları fark edemez. Ta ki, kuraklığın etkisiyle zeminin üstüne çıkana kadar.
Ayak izlerinin fosile dönüşmesi için çeşitli etkenler bulunur.
Zeminin kıvamı ve yoğunluğu, ayak izlerinin şeklini, boyutunu ve derinliğini etkiler. Kusursuz bir iz için zemin çok sert veya yumuşak olmaması gerekir.
Eğer zemin çok sertse, çıkan baskı belli belirsiz olur. Detayları göstermez ve şeklin neye benzediğine dair pek bilgi vermez. Zemin çok yumuşaksa, izler kolayca bozulabilir ya da kendi içine çökebilir.
Dinozorların ayak izleri bize ne anlatır?
Dinozorların ayak izleri de bir tür fosildir. Bu izler onların canlı olduğu zamanki etkinliklerinin kanıtıdır ancak onların pir parçası değildir. Bu izlere bakan bilim insanları, boyutlarını ve şekillerini inceleyerek hangi dinozor grubuna ait olduğunu tahmin edebilirler. Ek olarak, iki veya dört ayak üzerinde durduklarını da anlayabilirler.
İzlerden varsayım yapmaya çalışan arkeologlar, coğrafi konumu ve çevredeki kayaların yaşını da göz önünde bulundurarak daha doğru tahminlerde bulunabilirler.
- Kaynaklar: Natural History Museum, Science Focus, National Park Service.
