Dünya üzerinde insanların düşündüğünün çok daha üzerinde, 20 binden fazla arı türü olduğu düşünülüyor ancak bu türlerin nasıl dağıldığını tam olarak anlamak biraz zor. Şimdiyse yeni bir çalışma yayınlayan bilim insanları, doğanın en önemli polen taşıyıcılarından birinin çeşitliliğini ilk kez haritalayarak arıları korumaya yönelik dev bir adım attılar.
Böcek ilacı kullanımı ve iklim değişikliği gibi insan faaliyetleri nedeniyle dünyadaki arı popülasyonlarının risk altında olduğu biliniyor. Bu sebeple arı türlerinin dağılımını anlamak ve hangi türlerin hangi ekosisteme bağlı olduğunu bilmek, koruma ve popülasyonlardaki düşüşü önlemek için büyük önem arz ediyor.
Dünyadaki arı çeşitliliğini gösteren harita:
Çalışma kapsamında arı türlerinin dünya genelindeki kapsamlı dağılım listesi ile yaklaşık 6 milyon halka açık arı kaydını kullanan uluslararası bir araştırma ekibi, küresel arı çeşitliliğini haritalandırmayı başardı.
Normal şartlarda çoğu bitki ve hayvan tropik bölgelere doğru gidildikçe daha yüksek, kutuplara doğru gidildikçe ise daha düşük biyoçeşitliliğin olduğu bir modeli takip ediyor. Arılar ise bu kuralın bir istisnası gibi görünüyor. Yani kutuplara doğru daha az tür varken, ekvator yakınlarında da çeşitlilik azalıyor. Arıların daha az olduğu bölgelerde ise eşek arısı, hamamböceği veya güve gibi alternatif polen taşıyıcılarda artış görülüyor.
Türkiye, arı çeşitliliğinin en yüksek olduğu bölgelerden biri:
Yapılan çalışmanın verileri, arıların tropikal bölgelere göre çölleri ve ılıman ortamları tercih ettiğini gösteriyor. Bunun nedeni ise ağaçların, arılara alçaktaki bitki ve çiçeklere kıyasla daha az besin kaynağı sağlaması olarak açıklanıyor. Bununla birlikte nemin, polen kaynaklarına zarar vermesi de dağılımda önemli rol oynuyor.
Bu noktada ekvatoral iklimden uzakta konumlanan Türkiye, arı çeşitliliğinin en yüksek olduğu bölgelerin başında geliyor. Konu hakkında konuşan çalışmanın yazarlarından John Ascher, "Birleşik Devletler, açık ara en fazla arı türüne sahip ancak Afrika kıtasında ve Orta Doğu'da da yüksek seviyelerde keşfedilmemiş çeşitliliğin geniş alanlar var; tropik bölgelerden daha fazla" dedi.
Çalışmada arıların dünyadaki en önemli polen taşıyıcılardan biri olduğuna dikkat çekilirken bu türler ortadan kaybolursa bitkilerin, mahsullerin ve potansiyel olarak tüm ekosistemlerin domino etkisiyle kaybolacağına vurgu yapıldı.
