Bir dili zengin kılan unsurlar neler? Kelime sayısı mı, sözlüğe giren madde başı mı yoksa çekimli kelimeler de dahil mi?
“Dünyanın en zengin dili” dil bilimciler tarafından oldukça tartışılan bir konu. Nedenini merak edenleri içeriğimize davet ediyoruz.
Zengin dil nedir?
Aslında bir dilin zenginliği; kelime dağarcığı, ifade gücü, dil bilgisel yapılarının karmaşıklığı ve kültürel derinliği ile ölçülüyor. Zengin bir dil; birçok farklı duygu, düşünce ve durumu ifade edebilmek için geniş bir kelime haznesine ve esnek dil yapısına sahip.
Ayrıca o dilin edebiyatı, sanatı ve bilimsel çalışmaları da zenginliğini belirleyen önemli faktörlerden. Zengin diller de genellikle geniş bir coğrafyaya yayılmış, birçok kültürden etkilenmiş ve tarihi derinliklere sahip diller oluyor.
Ancak tüm bunlara bakılarak hangi dilin en zengin dil olduğunu belirlemek oldukça zor.
Dünyanın en zengin dilleri diye arattığınızda karşınıza öncelikle İngilizce çıkacaktır.
Tartışmaya açık konunun başında İngilizce geliyor. Dünyada en çok konuşulan dillerden biri olması, bilim ve teknoloji gibi birçok alanda kullanılması İngilizceyi en zengin dil mi yapıyor?
Bugün İngilizce sözlüğe baktığımızda 755.865 başlık sayısı görüyoruz. Diğer dillerle karşılaştırıldığında en zengin dillerden biri olarak kabul ediliyor ancak yine de ilk sırayı aldığı söylenemez çünkü listenin başında 1.149.538 madde başı ile Korece geliyor.
En büyük sorun aslında çekimler.
“Koşmak” ve “koşar” kelimelerini ayrı mı sayıyoruz? Ya da kelimelerin birden fazla anlamını da dahil ediyor muyuz? Mesela Türkçeye baktığımızda “çıkmak” kelimesinin 54 farklı anlamı var.
İşin içine birleşik kelimeleri de eklediğimizde aslında işler daha da karışıyor. Kısa kelimelerden uzun kelimeler üretmek de sorunların başında geliyor.
Kelime sayısına göre bakacak olursak sıralama nasıl?
Eğer kelime sayısına göre en zengin dili bulmak istersek de liste şöyle:
- Korece 1.149.538
- Portekizce 818.000
- Fince 800.000
- İngilizce 755.865
- İsveççe 600.000
- İtalyanca 500.000
- Japonca 500.000
- Litvanyaca 500.000
Bu listede Türkçe, Ötüken Sözlük’e göre Eski ve Orta Türkçe, Osmanlıca ve Modern Türkçe de dahil olmak üzere 316.000 madde başı ile listede yer alıyor. TDK’nin 12. baskısı Türkçe sözlüğe baktığımızda karşımıza 82.135 madde başı çıkıyor. 18.133 madde içi olmak üzere söz, terim, deyim ve anlamdan oluşan 132.334 söz varlığı bulunuyor.
En fakir diller hangileri?
İzole toplamlarda konuşulan, kelime hazinesi sınırlı ve karmaşık ifadeler geliştirme kapasitesi düşük diller fakir diller olarak tanımlanıyor. Bu dillerin pek çoğu, modern yaşamın etkilerine direnç göstermekte zorlanıyor ve zamanla kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya.
- Toki Pona 120
- Nahuatl 10.500
- İnguşça 11.142
- Malayalamca 16.000
Hangisi en zengin dil tartışmaya açık olsa da dilin zenginliğini korumak ve bu çeşitliliği nesillere aktarmak insanlığın ortak mirası açısından oldukça önemli.
Diller hakkında daha fazla içerik için:
