İnsanlık, 1957 yılında uzaya araç göndermeye başladı. O zamanlardan bu yana gerek uydular, gerek uzay araçları, gerek uzay istasyonları olmak üzere birçok yapı uzaya gönderildi. Bu araçlar elbette ki bir gün Dünya’ya geri dönecek. Tabii ki hepsi istediğimiz şekilde Dünya'ya dönemeyebiliyor. Bazı araçlar oldukça tehlikeli bir şekilde gezegenimize dönüş yapabiliyor.
Bugüne kadar Dünya’ya geri düşen pek çok büyük uzay aracı var. Bu araçlara hep beraber bakalım.
GOCE
Avrupa Uzay Ajansı’nın GOCE uydusu, 10 Kasım 2013’te geri dönüş yolunda ateş aldı. Yaklaşık 5,3 metrelik araç, 1 ton ağırlığındaydı. Atmosfere girerken yandı. Listedeki en büyük araç da GOCE değil ancak GOCE epey iri bir araçtı.
UARS Üst Atmosfer Araştırma Uydusu
10.7 metre boyunda, 6,5 ton ağırlığındaki bu araç NASA’ya aitti. 1991 Eylül’de araç uyduya gönderildi. UARS, 2005 Aralık ayında emekli oldu ve 2011 Eylül’ünde geri dönmek üzere gönderildi. 750 milyon dolarlık aracın devasa kütlesinden yalnızca 500 kilogramlık kısım kurtarılabilidi.
Skylab
NASA’ya ait bir başka araç olan Skylab, 1973’te fırlatıldı. 85 tonluk araç, atmosferin genişlemesi nedeniyle Dünya atmosferine geri girdi. 1979’da geri dönüşe inmeye hazırlanan araç, 11 Temmuz 1979’da Hint Okyanusu ve Avustralya’ya düştü. Araç o kadar yanmıştı ki geriye kalan parçalar pek de bir etki yaratmadı ve NASA, 400 dolarlık ortalığı kirletme cezası aldı.
Pegasus 2
NASA, 11,6 tonluk Pegasus 2 uydusunu 1965 yılında fırlatıldı. Aracın amacı da alt atmosferdeki mikro meteor araştırmaları gerçekleştirmekti. Araç 3 yıl boyunca bilgi topladı ve 11 yıl boyunca da yörüngede dolaşmaya devam etti. 3 Kasım 1979’da da Atlantik Okyanusu’nun ortasına çakıldı.
Salyut 7
Salyut 7, Sovyetler Birliği tarafından Salyut projesi kapsamında gönderilen 9 aracın sonuncusuydu. Dokuz aracın sonuncusuna neden 7 numarasının verildiği başka konu olsa da bu yazıda aracın inişine odaklanacağız. 9 yıl boyunca havada kalan araç, aktif kullanıldığı dönemde 6 kozmonota ev sahipliği de yaptı.
Yaklaşık 16 metre boyundaki aracın ağırlığı 22 ton idi. Araç, insansız olarak düştü. Araca düşüşte ekli olan 22 tonluk bir başka araç daha vardı. Cosmos 1686 adlı araç da istasyonla beraber düştü. Arjantin üstünde parçalanan aracın parçaları, Captain Bermudez adlı bir bölgeye dağıldı.
Space Shuttle Columbia
2003 yılında bu araç NASA tarafından gönderilmişti. 16 günlük insanlı görevin ardından araç 1 Şubat 2003’te Kuzey Teksas üzerinde araç parçalandı, 100 tonluk araç yok olurken içindeki 7 kişilik mürettebattan sağ kurtulan olmadı.
Trajedinin sebebinin dış yakıt tankındaki kaplama olarak belirlendi. O günden sonra yalıtım için başka bir yöntem kullanılmaya başlandı.
Cosmos 954
Bu araç, Dünya’ya düşen en büyük araç değil. Yine de en korkutucularından biri. Öncelikli olarak bu araç, diğer uydular ya da araçlar ile aynı yakıtları kullanmıyordu. Daha ziyade Dünya’ya düşmeyi bekleyen nükleer çekirdekli bir araçtı. Yaklaşık 4 tonluk araç, Eylül 1977’de ABD nükleer denizaltılarını takip etmek için kullanılıyordu. Araç Kanada’nın kuzeyine düştü ve geniş bir bölgeye nükleer atıklar saçılmasına neden oldu. Sovyetler bu hasar için 3 milyon dolar ödedi.
Long March 7 Roketi
Çin’in Long March 7 roketi 27 Temmuz 2016’da ABD hava sahasında alev alıp yok oldu. 6 tonluk araç oldukça renkli görüntülere neden olmuştu. Neyse ki kimseye bir zarar vermedi.
Tiangong 1 Uzay İstasyonu
1 Nisan 2018’de Çin’in Tiangong 1 uzay laboratuvarı gökten aşağı düştü. Pasifik Okyanusu’na düşen araç 10,4 metreye 3,4 metre ölçülerindeydi. 9 tondan fazla gelen araç iki parçadan oluşuyordu. Çin bu aracı 2011’de atmosfere göndermişti. Bir sonraki istasyonu Çin kontrollü olarak indirdi.
