Karıştığı sayısız sansasyonel olay nedeniyle adını Meta olarak değiştiren Facebook şirketi, bugün dünyanın en büyük sosyal medya platformlarına sahip en önemli teknoloji şirketlerinden bir tanesidir. Facebook denilince herkesin aklına gelen ilk isim Mark Zuckerberg olmasına rağmen aslında şirket, aralarında Eduardo Saverin isminin de olduğu dört ortak tarafından kurulmuştur.
Hala şirketin belirli oranda hissesine sahip olan Eduardo Saverin ismini hepimiz açtığı dava ile hatırlıyoruz. Bu dava sonrasında bazı haklarla beraber kurucu ortak unvanı da kazanan Saverin, bugün bir risk yatırımcısı olarak epey başarılı işler yapıyor. Onun hakkındaki en ilginç detaylardan biri ise milyar dolarlık servetine vergi ödememek için ABD vatandaşlığından çıkmasıdır. Eduardo Saverin kimdir gelin biraz daha yakından bakalım.
Eduardo Saverin kimdir? Zengin bir ailenin başarılı oğlu:
Eduardo Luiz Saverin, 19 Mart 1982 tarihinde Brezilya’nın Sao Paulo kentinde Yahudi kökenli bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Babası; giyim, nakliye, enerji, emlak gibi pek çok önemli sektörde çalışan bir iş insanıydı. Aile, 1993 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne göç ederek Florida eyaletindeki Miami şehrine taşındı.
Eduardo Saverin burada Gulliver Preparatory School isimli okulda eğitim hayatına başladı. Temel eğitimin ardından Harvard Üniversitesi’nde ekonomi eğitimi almaya başladı. Elbette Eduardo Saverin, zengin bir ailenin başarılı bir oğlu olarak pek de sıradan bir öğrenci hayatı geçirmedi.
Yüzbinlerce dolarlık yatırımlar yapan bir öğrenci:
Eduardo Saverin, Harvard Üniversitesi’nde Alpha Epsilon Pi kardeşliğinin üyelerinden biriydi. Aynı zamanda Phoenix SK Club'ın bir üyesi ve Harvard Investment Association başkanı olmuştu. Daha da ilginç olan Saverin, bir öğrenciden beklenmeyecek yatırımlar yapıyordu. Kasırga modellerini tahmin eden bir sistemin yanı sıra öğrenci olduğu dönem petrol piyasasına tam 300 bin dolarlık da bir yatırım yapmıştır. Yani Eduardo Saverin gerçekten de işini biliyordu.
Ve Eduardo Saverin, Mark Zuckerberg ile tanışır:
Eduardo Saverin, ikinci sınıfta okuduğu sırada tıpkı kendisi gibi Harvard Üniversitesi ikinci sınıf öğrencisi olan Mark Zuckerberg ile tanıştı. Hemen iyi arkadaş olan ikili, Harvard Üniversitesi’nin bir sosyal ağa ihtiyacı olduğunu düşünerek biner dolar sermaye ile The Facebook şirketini kurdular.
Öğrencilerin birbirleri ile iletişim kurmasını sağlayan bu sosyal ağ önce Harvard Üniversitesi’nde, daha sonra ise tüm bölge okullarından hızla popüler hale geldi. 18 biner dolar daha yatırım yapan ikili giderek şirketi büyütmeye başladı. Bu sırada Eduardo Saverin başarıyla mezun olmuş ve farklı sektörlerde çalışmaya başlamıştı.
The Facebook Silikon Vadisi’ne taşınıyor:
The Facebook artık halka açık bir sosyal ağ olmuştu ve giderek popüler hale geliyordu. Bu sırada Lehman Brothers şirketinde staj yapan Eduardo Saverin, buradaki potansiyeli görmüş ve şirketi Kaliforniya’da bulunan Silikon Vadisi’ne taşımıştı. Hızla yükselen şirkete PayPal’ın kurucu ortaklarından bir tanesi olan Peter Thiel ortak oldu. Zuckerberg - Saverin tartışmaları tam da bu dönem başladı.
‘Çok yavaşsın Saverin’
Eduardo Saverin, şirketin yöneticilerinden bir tanesi olduğu için alınan her kararda imzası olması gerekiyordu. Ancak Mark Zuckerberg’e göre Saverin işleri hep geciktiriyordu. Bu sırada Peter Thiel ve diğer yöneticiler Zuckerberg’i CEO olarak destekliyordu. Saverin ise şirketin mali işlerinden sorumlu işletme müdürüydü.
İlk olarak şirket, Eduardo Saverin’in imzaladığı bir anlaşmanın geçersiz olduğu iddiasıyla ona dava açtı. Bu sırada Saverin’in hisseleri yüzde 34’ten yüzde 0.03’e düşürülmüştü. Bunun üzerine Saverin, Zuckerberg’in kendi parasını kişisel harcamalar için kullandığı iddiasıyla başka bir dava açtı. İşler giderek kızışıyordu.
Eduardo Saverin davası mahkeme dışında çözüldü:
Hem Facebook şirketinin Eduardo Saverin’e açtığı dava hem de Eduardo Saverin’in Mark Zuckerberg’e açtığı dava, mahkemeye gitmeden özel bir görüşme ile çözüldü. 2009 yılında ikili arasında yapılan ve bugün bile şartları açıklanmayan bir anlaşma ile Eduardo Saverin Facebook kurucu ortağı unvanı aldı, davalar kapatıldı. 2022 yılı beyanına göre Eduardo Saverin bugün hala şirketin yüzde 2’sine sahip.
Eduardo Saverin büyük oynadı, büyük kazandı:
Eduardo Saverin, 2009 yılında Singapur’a gitti. 2010 yılında çevrimiçi bir hayır işi platformu olan Aporta’nın kurucu ortaklarından oldu. 2011 yılında kendi isteğiyle ABD vatandaşlığından ayrıldı. Bunun nedeninin milyarca dolarlık serveti için vergi vermekten kaçınması olduğu düşünülüyor.
Güneydoğu Asya ve Hindistan bölgesinde yatırım yapan risk girişimi şirketi B Capital’i 2015 yılında kuran Eduardo Saverin, aynı yıl Elaine Andriejanssen ile evlendi. B Capital ile bugün pek çok yatırım yapmayı sürdüren Eduardo Saverin’in servetinin 7 milyar doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor.
Facebok kuruluşunu ve Zuckerberg - Saverin davasını anlatan film: The Social Network
Ben Mezrich tarafından 2009 yılında kaleme alınan The Accidental Billionaires kitabından 2010 yılında sinemaya uyarlanan The Social Network filminin yönetmen koltuğunda David Fincher bulunuyor. Başrollerde ise Jesse Eisenberg, Andrew Garfield, Justin Timberlake, Armie Hammer, Max Minghella gibi isimleri izliyoruz.
The Social Network filminde, Facebook şirketinin kuruluş hikayesini izliyoruz. Bu fikrin ortaya çıkışı, uygulamaya geçişi, büyümesi, Zuckerberg - Saverin davası gibi pek çok önemli olayın anlatıldığı film eleştirmenlerden tam not aldı, pek çok dalda Oscar adayı gösterildi ve pek çok ödüle layık görüldü.
Davası ile hepimizin hatırladığı Facebook şirketinin kurucularından Eduardo Saverin kimdir sorusunu yanıtlayarak bu başarılı iş insanı hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Eduardo Saverin ve Mark Zuckerberg ile arasında yaşananlar hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
