Algılarımızın kavrayamadığı bir kavram olan zaman hakkında en popüler teorilerden birisi, elbette Albert Einstein’ın mutlak bir zaman kavramının olmadığına işaret eden izafiyet teorisidir. Bugüne kadar bu teoriyi destekleyen pek çok keşif yapılırken geçtiğimiz günlerde bilim insanları, bir başka keşfe daha imza attı.
Araştırmalarını Nature dergisinde yayımlayan JILA’dan bilim insanları, zaman genişlemesi denen etkiyi şimdiye kadarki en küçük ölçekte gözlemlemeyi başardı. Etki, birbirinden yalnızca bir milimetre, yani bir kalem ucunun genişliği kadar ayrılmış iki atomik saatte gözlemlendi. İki saatin çalışma hızı da bu kadar küçük bir mesafeye rağmen birbirinden farklıydı.
Saatler, yerçekimi alanında farklı yüksekliklerde farklı hızlarda çalışıyor:
Genel göreliliğe göre atomik saatler, bir yerçekimi alanındaki farklı yüksekliklerde farklı hızlarda çalışıyor. Saatler, Dünya’ya daha yakın olan güçlü yerçekiminde incelendiğinde atomların radyasyonunun frekansının azaldığı görülüyor. Bu etki, aslında daha önce NIST fizikçileri tarafından 2010 yılında 33 santimetre arayla yerleştirilen iki atomik saat üzerinde gösterilmişti.
JILA bilim insanlarının en küçük ölçekte gözlemlemeyi başardığı bu durum, elbette insanlar tarafından fark edilecek kadar büyük değildi. İki atom bulutu boyunca ölçülen kırmızıya kayma, yalnızca 0.0000000000000000001 ölçeğindeydi. Bilim insanları, elde edilen bu sonuçlar sayesinde 50 kat daha hassas saatlerin önünün açıldığını belirtirken, kuantum mekaniği ve uzun süredir araştırılan genel görelilik gibi konularda evrenin temel ilkelerinin açığa çıkmasının sağlanabileceğini ifade etti.
