Bilim insanları, bir ya da iki ‘dolanmış’ parçacığın uzakta olsalar bile quantum durumları sayesinde bağlı olmaları durumu olan Kuantum Dolanıklığını ilk kez fotoğrafladı ve bunu kamuoyu ile paylaştı. Glasgow Üniversitesindeki fizikçiler, görüntüledikleri fotoğrafı Scientific Advances dergisinde yayınladılar.
Bilim dünyasında çığır açıcı niteliğe sahip fotoğrafta, fiziksel durumları kısa bir süre için eş olan iki karma fotonun Bell dolaşıklığı adı verilen güçlü bir kuantum dolaşıklığı türünde olduğu gözlemleniyor.
İşte tarihin ilk kuantum dolanıklık fotoğrafı:
Fotoğrafı oluşturmak için bilim insanları, ultraviyole lazeri ile bir beta baryum borat (BBO) kristalini birleştirdiler, bu da ortaya kuantum bağlantılı fotonları çıkardı. Ardından bu dolaşık fotonlar akışı, daha sonra bir ışın ayırıcı ile birbirlerinden ayrıldı ve ilk foton, diğer fotonların fazını değiştiren nesneler yoluyla gönderildi.
İki dolaşık ‘ikiz’ fotonun fotoğrafını çekebilmek için ultra hassas bir kamera kullanıldı ve bu da kuantum dolaşıklığın görüntülenebilmesini sağladı. Bilim insanları, bu öncü fotoğrafın “yepyeni bir kuantum görüntüleme tekniği” sınıfına yol açacağını söylüyor.
Kuantum dolanıklık nedir?
Dolanıklık teorisi, evrende bulunan iki dolanık parçanın birbirlerine zıt şekillerinde eylemler sergilemesiyle ortaya çıkmış olan bir teoridir. "Kardeş" veya "bağlı" diyebileceğimiz bu iki farklı parçacık, birbirlerinden ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar, birisi saat yönünde döndüğü sırada diğeri saat yönünün tersi yönünde döner. Einstein'in kağıt üzerindeki hesaplamalarla öne sürdüğü teori, ilk defa Vienna Üniversitesi akademisyenleri tarafınan, 2016'da kanıtlanmıştır.
Kuantum dolanıklık neden bu kadar önemli? Neden Einstein tarafıdan "ürkütücü" olarak nitelendirildi?
Einstein, teoriye konu olan etki olayını tanımlamak "ürkütücü" kelimesini kullanmıştı. Bunun sebebi, evrenin iki ayrı ucundaki iki parçacık arasında bile "kuantum dolanıklık" etkileşiminin gerçekleşme ihtimalidir. Yani belki de bir ışının kat etmek için milyarlarca yıl yol katetmesi gerektiği mesafeler arasında, eş zamanlı ve birbirine bağlı olarak "kuantum dolanıklık" eylemi gerçekleşebilir. Eylemin kanıtlanmış ve görüntülenmiş olması, bu nedenle önemlidir.
Ayrıca kuantum bilgisayarlar ile ilgili hazırladğımız videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz:
