Evrenin en ilginç olaylarından biri, uzak gezegenlerde yaşanan elmas yağmurları olabilir. Evet, yanlış duymadınız. Bu şaşırtıcı doğa olayı, dünyamızda hayal bile edemeyeceğimiz kadar farklı koşullar altında gerçekleşiyor.
Bilim insanlarının araştırmalarına göre özellikle Neptün ve Uranüs gibi dev gaz gezegenlerinde bu değerli taşlar, yağmur gibi yağabiliyor. Nasıl olduğunu anlatalım.
Elmas yağmuruna geçmeden önce gezegenleri biraz tanımamız gerek.
Uranüs ve Neptün gibi gezegenler, çoğunlukla hidrojen, helyum ve su, amonyak ve metan gibi hafif moleküllerden oluşan kalın bir atmosfere sahip ve bu gezegenlerin atmosferlerinde yüksek miktarda; karbon ve hidrojen atomlarından oluşan metan (CH₄) bulunuyor.
Neptün ve Uranüs’ün derinliklerine inildikçe, atmosferdeki basınç ve sıcaklık epey artıyor. Mesela Neptün’ün merkezine doğru basınç, Dünya’dakinden milyonlarca kat fazla olurken sıcaklık binlerce dereceye çıkabiliyor.
Metan molekülleri ayrışıyor.
Bahsettiğimiz bu yüksek basınç ve sıcaklık koşullarında, metan molekülleri ayrışmaya başlıyor. Bu ayrışma sırasında karbon ve hidrojen atomları serbest kalıyor ve hidrojen gazı olarak açığa çıkıyor. Karbon ise farklı şekillerde yeniden düzenleniyor.
Serbest kalan karbon atomları, gezegenin iç kısımlarındaki aşırı basınç altında elmas kristalleri oluşturacak şekilde kristalleşiyor. Aslında bu süreç, elmasın Dünya’da doğal oluşum sürecine benziyor.
Gelelim elmas yağmuruna.
Oluşan elmas kristalleri, yoğunluklarından dolayı gezegenin atmosferinde alçalıyor ve daha derin katmanlara doğru düşmeye başlıyor. Bu düşüş, aynı Dünya’daki yağmur damlalarının düşüşüne benzediğinden "elmas yağmuru" olarak adlandırılıyor.
Özetlemek gerekirse elmas yağmuru, Uranüs ve Neptün gibi gezegenlerin atmosferlerinde meydana gelen aşırı basınç ve sıcaklık koşullarının bir sonucu diyebiliriz.
Başka gezegenlerdeki elmas yağmurları, Dünya’daki deneylerin de önünü açtı.
Laboratuvar ortamında yapılan deneyler, bu tür yüksek basınç ve sıcaklık koşullarını simüle ederek metanın elmasa dönüşebileceğini kanıtladı. Bilim insanları, lazerler ve darbeli dalga tüpleri gibi araçlar kullanarak metan üzerinde aşırı basınç uyguladı ve kısa süreliğine de olsa elmas kristalleri oluşumunu gözlemledi.
İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
