Henüz büyüklüğü hakkında net bir bilgiye sahip olamadığımız ve muhtemelen uzun bir süre daha olamayacağımız evren, birçok ilginç şeyi bünyesinde barındırıyor. Milyonlarca galaksiye ev sahipliği yapan evreni keşfetmek için önümüzde daha uzun bir yol var ancak tarih boyunca birçok toplum bununla alakalı çeşitli çalışmalar yaptı. Biz de bugün gökyüzüne baktığınızda görebileceğiniz en parlak yıldız olan Sirius hakkında çalışmaları inceledik.
Güneş’e kıyasla oldukça büyük olan bu yıldızın yaklaşık 200 ila 300 milyon yıl önce oluştuğu tahmin ediliyor. Dünya’ya yakınlığından dolayı bu kadar parlak bir şekilde görebildiğimiz Sirius, günümüzde de dahil olmak üzere birçok kitaba, filme ve diziye konu olmuştur. Eğer bu dediklerimizden sonra aklınızda Sirius yıldızı nedir, Dünya’dan ne kadar uzakta, büyüklüğü ne kadar gibi sorular oluştuysa hiç zaman kaybetmeden içeriğimizi okumaya geçebilirsiniz.
Sirius yıldızı hakkında bilgiler:
- Sirius aslında ikili bir yıldızdır.
- Sirius A, Güneş’in kütlesinin yaklaşık 2 katıdır.
- Eski Mısırlılar için oldukça önemli bir yere sahipti.
- Gökyüzündeki en parlak yıldızdır.
- 200 ila 300 milyon yıl önce oluştu.
- Harry Potter serisinde yer alıyor.
- Birçok kişi tarafından UFO sanılıyor.
- Hızı ölçülen ilk yıldızdır.
Sirius aslında ikili bir yıldızdır
'Alpha Canis Majoris' olarak da adlandırılan Sirius, spektral tip olarak A1’e aittir. Buna benzer yıldızlar, sıcaklık ve renk bakımından A0 ve A1 arasında yer alırken, Sirius’un diğer spektral özellikleri de A1’e daha uygundur. Yani her ne kadar ilk bakışta tek bir yıldız gibi görünse de Sirius aslında Sirius A ve Sirius B’den oluşan ikili bir yıldızdır.
Sirius A birincil yıldız, Sirius B ise yoldaş yıldız olarak kabul ediliyor. Sirius B, DA2 Spektral tipinde bir beyaz cüce yıldızdır. Görünür büyüklüğü -1,46 olan Sirius, gece gökyüzündeki en parlak ikinci yıldız olan Canopus’un yaklaşık iki katı kadar parlaktır.
Sirius A, Güneş’in kütlesinin yaklaşık 2 katıdır
Sirius A, Güneş’e kıyasla oldukça büyük ve ağır bir yıldız. Güneş’in yaklaşık 2 katı kütleye sahip olan Sirius’un Güneş’ten daha kısa bir ömre sahip olacağı tahmin ediliyor. Bunun en büyük nedeni ise daha yüksek kütlelere ve sıcaklıklara sahip olmaları nedeniyle daha hızlı yanması.
Araştırmacılar, Sirius A’nın yıldız evrimindeki geleceğinin beyaz bir cüceye dönüşmesiyle son bulacağını tahmin ediyor. Bu tahminler, Sirius’un henüz ömrünün ortasında olduğunu ve henüz evriminin son aşamalarına girmemiş olduğunu gösteriyor.
Eski Mısırlılar için oldukça önemli bir yere sahipti
Eski Mısır’da 'Sothis' olarak bilinen Sirius, Mısırlılar açısından oldukça önemliydi. Tarım bakımından verimli topraklara sahip olan Mısır halkı, Sirius yıldızının doğuşuna göre Nil Nehri’nin her yıl gerçekleşen taşma olayını tahmin etmeye çalışıyordu. Çünkü Nil Nehri’nin taşması, tarım için hayati öneme sahip olan çamur ve suyu sağlıyordu. Bu nedenle, bu parlak yıldızın doğuşu, Eski Mısırlılar arasında bereket anlamına geliyordu.
Gökyüzündeki en parlak yıldızdır
Canis Major (Büyük Köpek) takımyıldızında yer alan Sirius, Dünya’ya 8,6 ışık yılı uzaklığı ile gözlemleyebildiğimiz en yakın yıldızlardan biridir. Yıldızların parlaklığı, Dünya’ya olan mesafelerine bağlıdır, dolayısıyla Sirius’un Dünya’ya bu kadar yakın olması, bu kadar parlak görünmesini sağlayan en önemli faktörlerden biridir.
Ancak Sirius A, mesafeye bağlı olmaksızın da oldukça parlak bir yıldız. Güneş’in yaklaşık 25 katı parlaklığı sahip olan Sirius A, muazzam derecede yüzey sıcaklığına ve yüksek enerjiye sahiptir.
200 ila 300 milyon yıl önce oluştu
Sirius yıldız sisteminin son yıllarda yapılan araştırmalara göre 200 ila 300 milyon önce oluştuğu tahmin ediliyor. Bu tahmin ise Sirius A’nın günümüze kadar yaşadığı evrimsel sürecine göre yapıldı. Yukarıda da belirttiğimiz gibi spektral tip olarak A1’e ait olan bu yıldızın yaşadığı yaşam döngüsüne göre yaş tahmini kolay bir şekilde yapılabiliyor.
Genellikle Sirius ve benzer özelliklere sahip diğer yıldızların ömrü yaklaşık 1 milyar yıl kadar olabiliyor. Bu, Sirius A’nın önünde daha uzun yıllar olduğunu gösteriyor. Sirius B’nin ise bir ana dizi yıldızı olduğu ve yaklaşık 120 ila 150 milyon yıl önce beyaz bir cüce yıldıza dönüştüğü tahmin ediliyor.
Harry Potter serisinde yer alıyor
Sirius, dünya sinema tarihinin en ünlü serilerinden olan Harry Potter’daki Sirius Black karakterine adını veriyor. Büyük Köpek takımyıldızında yer alması, Sirius Black’in bir Animagus olarak köpeğe dönüşebilme yeteneğiyle bağlantılı. Sirius Black’in köpek hâli, büyük ve siyah bir köpek olarak tasvir edilir, bu da hem Sirius isminin kökenine dair detaylara yer verir hem de karakterin cesaret ve koruyucu gibi özellikleri temsil eder.
Birçok kişi tarafından UFO sanılıyor
Oldukça parlak bir yapıya sahip olması ve atmosferik koşullara bağlı olarak gözlendiği sırada belirgin bir titreme ve renk değişikliği yaşaması nedeniyle birçok kişi tarafından UFO sanılabiliyor. Atmosferde meydana gelen dalgalanmalar, yıldızların yaydığı ışığın Dünya’ya doğru gelirken farklı hava katmanlarından dolayı kırılmasına neden olur. Sirius’un ışığı da atmosferdeki bu dalgalanmalardan etkilenir ve titreyerek yanıltıcı bir görünüme sahip olur.
Hızı ölçülen ilk yıldızdır
Sirius, hızı ölçülen ilk yıldızdır. 19. yüzyılın ortalarında yaşayan ünlü Alman Astronom Friedrich Wilhelm Bessel, bu yıldızın hızını ölçmeyi başarmıştır. Wilhelm Bessel, 1838’de Sirius ve benzer yıldızların kendi yıldızlarını çevreleyen görünmez eşlerinin kütleçekim etkisi altında hareket ettiğini gösteren, küçük ve düzenli hareketlerini tespit etti. O yıllarda yapılan tüm bu gözlemler, Sirius’un hızını belirlemek için kullanıldı ve aynı zamanda o zamana kadar varlığına dair herhangi bir bilginin yer almadığı Sirius B’nin varlığına dair ilk ipuçlarını verdi.
Uzay ve yıldızlara dair daha çok içeriğe aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz:
