Testislerin uzun süre çok sıcağa maruz kalmasının kısırlığa neden olup olmadığı ve işe yarayan sorunsuz erkek kontrasepsiyonunun (doğum kontrol) nasıl yapılacağı bir süredir bilim dünyasının odağında olan bir konu. Fazla ısınan dizüstü bilgisayarlar, saatlerce kucağınızda durması halinde sperm kalitesini etkileyebiliyor; erkek doğum kontrol yöntemleri ise hap, spiral ve hormon iğneleri gibi çeşitli yöntemlere sahip kadınların aksine temelde vazektomi ve prezervatif ile sınırlı.
Peki ya sıcağa maruz kalmış testisler, en başından beri erkek doğum kontrolü için bir çözümse? Çin’de bulunan Nantolog Üniversitesi Üreme Tıbbı Enstitüsü’nde yürütülen bir araştırmaya göre erkek doğum kontrolünün cevabı, ısıda saklı olabilir.
Erkeklerde doğurganlığın belli bir süreliğine, geri döndürülebilir bir şekilde azaltılması mümkün
Fare testisleri üzerinde yapılan deneylerin sonuçlarına göre testislerin bir elektrik bobini ile sarılması ve nanoparçacıkla doldurulmuş testislerin ısıtılması sonucunda ortaya çıkan manyetik alan ile doğurganlığın geçici ve geri dönüşümlü olarak azaltılması mümkün.
İlk olarak 2013 yılında yapılan bir çalışmada, fare testislerine yakın kızılötesi ışınlama ile modifiye edilmiş altın nano-çubuklar enjekte ederek deneyler yapıldı. Bu çalışma sonucunda ise bu yöntemin evcil ve sahipsiz, başıboş hayvanların aşırı üremesini kontrol altına alınması için cerrahi kastrasyondan (kısırlaştırma) daha uygun, verimli ve daha ucuz olduğu ortaya çıktı.
2021 yılında yapılan araştırmada ise konunun daha da derinine inildi ve invaziv olmayan; geri döndürülebilir erkek doğum kontrolü üzerine çalışmalar yapılmaya başlandı. Daha önceki çalışmalarda karşılaşılan bazı sorunları çözmeye çalışan araştırmacılar yeni çalışmada; testislere oldukça küçük, değerli metal parçalarını acısız ve zehirlenmeye sebep olamayacak bir şekilde enjekte etmenin ve testisleri deri hasarına yol açmadan ısıtmanın yollarını aramaya başladı.
Bu sefer vücudun sonradan yok edebileceği manyetik demir oksit nanoparçacıkları kullanmayı deneyen bilim insanları; nanoparçacıkları farelere damardan enjekte ettiler ve ardından parçacıkları testislere çekmek için dört saat boyunca testislerin yanına bir mıknatıs yerleştirdiler. Bir ila dört günlük enjeksiyonlar ve mıknatıslardan sonra testislerin etrafına bir elektrik bobini sardılar. Bu da akımdan üretilen manyetik alanla toplarda depolanan demir oksidi tekrar 36 ila 45 derece arasındaki sıcaklıklara kadar ısıttı.
Bu işlem sonrasında ise farelerin sperm sayılarının düştüğü; daha düşük sıcaklıklarda ısıtılanların doğurganlıklarının ise 60 gün sonra geri geldiği gözlemlendi. Bu gelişme için araştırmacılar, "Hamile farelerde doğan yavruların sayısı hemen hemen aynıydı ve tüm yavrularda görünür hiçbir morfolojik kusur gözlenmedi" ifadelerini kullandı.
45 derecenin üzerinde ısınan testisler iyileşemedi
Daha fazla sıcaklığın uygulandığı testlerde ise testislerin köreldiği ve ne kadar demir oksit enjekte edildiğine veya ne kadar ısıtıldıklarına bağlı olarak bazı testislerde belirgin renk değişiklikleri olduğu gözlemlendi. 45 derecenin üzerinde ısıtılan testislerin 7. günün sonunda ciddi bir şekilde hasar gördüğü ve iyileşemediği görüldü.
İnsan erkeklerin gönüllü olarak testislerine manyetik bir madde enjekte etmelerini ve ardından etraflarına bir ısıtma bobini sararak birkaç aylığına spermlerini öldürmelerini sağlamak kulağa zor gelebilir; hayvanların üremesini kontrol etmek için de çekici bir seçenek olabileceği düşünülüyor.
Öte yandan doğum kontrol kısmının çoğu erkeğin kullanmayı sevmediği prezervatif dışındaki bütün yükümlülüğünün sanki hamile kalmayı tek başlarına gerçekleştiriyorlarmışçasına kadınlara yükleniyor olması da oldukça büyük bir sorun. Her ne kadar kadınlar için var olan doğum kontrol yöntemleri hamile kalma şansını yüksek oranlarda düşürse de gebelik faktörü tamamen ortadan kalkmıyor ve gereken korumayı erkeğin üstlenmemesi sonucunda da gebelik meydana gelebiliyor. Bu sebeple her iki taraf için uygun bir doğum kontrol yönteminin geliştirilmesi, bu sorunu ortadan kaldırabilecek tek çözüm gibi duruyor.
