Çoğunlukla yeni model araçlarda gördüğümüz ESP sistemi, sıkça merak edilen ve ne işe yaradığı tam çözülemeyen bir sistem olarak karşımıza çıkıyor. Halbuki ESP, anlaşılması son derece kolay ve yeni model araba satın almak isteyenlerin mutlaka bilmesi gereken bir unsur.
ESP, araç içerisindeki yolcuların güvenliği için bir araçta olması gereken başlıca donanımlardan biridir. 2014 yılından beri Avrupa Birliğine bağlı ülkelerde kullanımı zorunlu hale gelen ESP nedir, nasıl çalışır ve arabadaki yolcuları nasıl korur sizler için anlattık.
ESP nedir?
ESP nedir, ne işe yarar çoğu insanın araba alırken sorduğu ilk sorulardan biri. ESP, “elektronik stabilite programı” kelimelerinin baş harflerinden meydana geliyor. “Stabilite” kelimesinin büyük rol oynadığı ESP, aracın kararlı bir şekilde dengede kalmasını sağlıyor. Yukarıda da belirttiğimiz gibi yeni çıkmış hemen hemen her araçta bulunan ESP, sürüş güvenliğinde rol oynayan en büyük etkenlerden biridir.
Sürücülerin güvenliği için vazgeçilmez bir parça olan ESP, frenleri kilitleme ve arabanın çekişini kontrol etme sayesinde ani bir fren esnasında aracın kontrolden çıkmasını engeller.
ESP ne işe yarar?
ESP’nin kelime anlamını anladıysak sıra bu sistemin ne işe yaradığını öğrenmek. ESP, sürücünün ve araçtaki yolcuların güvenliğini sağlamak için geliştirilmiş elektronik bir sistemdir. Yağıştan dolayı yolun ıslak olması, hareket halindeyken aracın önüne aniden bir engel çıkması ya da aniden keskin bir viraja girmek sürücüyü ve yolcuları tehdit eden en büyük unsurların başında geliyor.
ESP bu gibi durumlarda savrulmayı önleyerek aracın seyir halindeki çizgisini korumaya devam ediyor ve maksimum yol tutuşu sağlıyor. Yukarıda saymış olduğumuz olası durumlarda otomatik olarak devreye giren ESP, kazaları önleyerek hem araç içerisindeki hem de araca yakın olan insanları güvence altına alıyor.
ESP nasıl çalışır?
Ani tepkime durumlarında 5 farklı donanımla birlikte çalışarak kazaları önleyen ESP sayesinde sürüş güvenliği maksimum seviyeye çıkıyor. ESP nedir ne değildir tamamen anladıysak, dilerseniz ESP’nin birlikte çalıştığı donanımlara da bir göz atalım.
Hidrolik ünite
Ani bir frende ESP, motorun kontrol ünitesiyle iletişime geçer ve solenoid valflerle hangi tekerleğe ne kadar basınç verilmesi gerektiğini ayarlar. Araçla alakalı tüm elektriksel ve elektronik işlevleri yerine getiren hidrolik ünite aracın motor kısmında bulunur.
Tekerlek hız sensörü
Kontrol ünitesi, tekerleklerin dönüş yönünü ve hızını hesaplayabilmek için manyetik alanda hız sensörlerini kullanır ve bu veriyi arkada işlemeye devam eder.
Direksiyon açı sensörü
Direksiyon açı sensörü sayesinde direksiyonun açısı ölçülür ve bu açıdan yola çıkılarak istenen fren basıncına ve gaz pedalının pozisyonuna göre sürüş şekli hesaplanır.
Yanal İvme Sensörü ve Rotadan Sapma Oranı
Aracın yapmış olduğu bütün hareketleri dikey ekseninde kaydeden rotadan sapma sensörü yanal ivme sensörü ile birlikte çalışır ve aracın durumu hakkında gerçeğe en yakın tahmini yapar.
Hidrolik kontrol ünitesi ve motor kontrol ünitesi arasındaki haberleşme
ESP araçtan aldığı bilgileri sürekli olarak arkada işlemeye devam eder ve gerekli durumlarda motor kontrol ünitesiyle iletişime geçerek aracın çok fazla hızlandığı ya da ani fren yaptığı durumlarda motor torkunu azaltır ve lastik basınçlarını dengeler.
ESP’nin çalışma prensibi nedir?
ESP, araçtan gelen verileri saniyede 25 kez kontrol eder ve sürücü bu verilere zıt bir şekilde hareket ettiği anda devreye girer. Aracın fren sistemi otomatik olarak devreye girdikten sonra aracın yol tutuşu maksimum seviyeye çıkarılır ve olası bir kaza engellenmiş olur.
ESP ne zaman devre dışı bırakılmalı?
ESP nedir, ne işe yarar öğrendiysek artık ESP’nin hangi koşullar altında devre dışı bırakılması gerektiğini de bakabiliriz. ESP, yukarıda da söylediğimiz gibi ani fren gerektirecek bütün durumlarda hayat kurtaran bir donanım olduğu için mutlaka açık olmalı. Ancak kar ve buzlanmanın görüldüğü yollarda ESP en küçük kaymayı bile hata olarak algılayıp aracınızın sürekli durmasına yol açacaktır. Bu gibi durumlarda ESP’yi devre dışı bırakabilirsiniz.
ESP arızası neden gerçekleşir, nasıl tespit edilir?
ESP arızaları genellikle ateşleme bobini ya da aracın yakıt sisteminden kaynaklanan arızalar sonucu gerçekleşir. ESP denilen sistem daha önce de belirttiğimiz gibi birden çok donanımla birlikte çalıştığı için kendi başınıza ESP arıza tespiti yapmak çok zor olacaktır.
ESP arızasını tespit etmek ve sorunun hangi donanımdan kaynaklandığı bulabilmek için aracı teknik servise götürüp bilgisayara bağlatmanız gerekir. Eğer aracınızda ESP arıza göstergesi yanıyorsa veya ESP’nin düzgün çalışmadığını düşünüyorsanız, hem kendi hem de araca binen diğer kişilerin güvenliği için arabanızı en kısa sürede bir yetkili servise götürmelisiniz.
