Yorucu bir okul gününün ardından dersleriniz bitti ve arkadaşlarınızla birlikte dışarı çıktınız. Eve geçmeden önce biraz arkadaşlarınızla vakit geçirmek için bir kafeye oturdunuz. Burada bir şeyler içtiniz. Güzel geçen bir akşamın ardından da evin yoluna düştünüz. Bu süreye kadar çişinizle alakalı hiçbir belirti yoktu, ancak kapınızın önüne geldiğinizde birden çişiniz geldi. Sizi öyle bir sıkıştırdı ki aceleyle anahtarları karıştırmaya başladınız. Asansörü beklerken altınıza kaçırmamak için sürekli hareket etmeye çalıştınız. Hızlı adımlarla evin kapısından içeri girdiniz ve bir koşu kendinizi tuvalete attınız. Daha önce buna benzer bir senaryo yaşadınız mı?
Neden evin önünde çişimizi tutmakta zorlanırız?
Neden evinizin önünde kapınızın kilidini açarken bu kadar çok çişiniz geliyor hiç düşündünüz mü? Eve gelmeden önce veya eve geldikten sonra olabilecekken neden hep tam eve girerken içinde böyle bir dürtü hissediyorsunuz? Her zaman mı bu ana denk geliyor? Bu durumu sık sık yaşayan biri olarak ben de bu soruyu kendime soruyorum. Aslında bu konu tıp dünyasında da takip edilen bir fenomen. Her ne kadar neden olduğu "kesin" olarak bilinmese de bu hissin birkaç mantıklı açıklaması var. Koşullu şartlanmadan kaynaklanan bu fenomen genelde Aşırı aktif mesane sendromu (AAM) yaşayan insanların başına geliyor. Yaşanan bu durum arada sırada olduğunda çok ciddi bir sorun teşkil etmiyor, ancak sıklaştığında yaşam kalitesini düşürebiliyor. Bu sebeple eğer sizler de bu sendromdan şikayetçiyseniz bir doktora başvurmayı ihmal etmemelisiniz.
Health'in yazdığı içerikte konuyla ilgili açıklama yapan Cleveland Clinic'te ürolog Dr. Sandip Vasavada, AAM'li bireylerde kapının önüne gelindiğinde oluşan işeme ihtiyacının neden kaynaklandığının tam olarak bilinmediği, ancak bunun "Pavlovian koşullanma" nedeniyle gerçekleşmiş olabileceğini belirtti.Neden evin önüne gelince çişimizi tutmakta zorlanırız sorusuna daha açıklayıcı bir cevap sunmak gerekirse, eve gelmemiz ile hemen tuvalete gitmenin sık sık birlikteliğini örnek gösterebiliriz. Bir şey tekrar edildiğinde kendini ona alıştıran insan vücudu, sürekli eve geldiğinde ilk başta tuvalete girdiği için ilerleyen dönemde tuvaletiniz olmasa dahi idrara çıkma isteği duymaya başlıyor.
AAM'li bireylerde işeme dürtüsünü tetikleyen şey ne?
Aşırı aktif mesane sendromu yani AAM'li bireylerde işeme dürtüsünü tetikleyen şey genelde koşullu şartlanma oluyor. Dr. Vasavada'nın açıklamalarına göre AAM'li bireylerde el yıkama, ılık suda duş alma gibi durumlar da işeme dürtüsüne çevirebiliyor. İşedikten sonra el yıkama ya da bazı insanlar için ılık bir duş alırken işeme durumu bir süre sonra koşullu şartlanmayı tetikliyor.
Aşırı aktif mesane sendromu ne? Belirtileri neler?
İdrarımız dışarı atılmadan önce mesane isimli bir organda tutulur. Kaslı bir yapıdan oluşan bu organda 500 cc kadar idrar depolanabilir. AAM'li insanlar genelde mesanenin yarısı dolduğunda çişinin geldiğini hissetmeye başlar. Eğer tuvaletin yakında olduğunu bilmek gibi uygun faktörler sağlanırsa beynimiz idrarı boşaltmak için sinyal yollamaya başlayacaktır. Aslında eve yaklaştığımızda çişimizin gelmesinin ana sebeplerinden biri de konfor alanımıza gelmemizdir. Yani beynimiz bizim için en uygun tuvalete yaklaştığını bildiği için sinyaller yollamaya başlar. O sinyaller de bize işememiz gerektiğini düşündürerek bir nevi sıkışmamıza neden olur.
Elbette burada günlük faktörler de önemlidir. Ne kadar sıvı aldığımız, en son ne zaman işediğimiz, çeşitli hastalıklarımız olup olmadığı gibi faktörler işeme sıklığımızı belirler. Aşırı aktif mesanenin farklı belirtileri de vardır. Genelde mesane tam dolmadan boşaltma ihtiyacı duyulduğu için günde 4 ila 8 kez idrara çıkma durumu yaşanabilir.
Aşırı aktif mesane sendromu için tedavi yöntemleri neler?
Bazı durumlarda idrar kaçırmaya kadar gidebilen aşırı aktif mesane sendromu için tek ve kesin bir tedavi yöntemi bulunmamakta. Doktorlar bu rahatsızlığın önüne geçmek için çeşitli diyetler, mesane eğitimi ve sıvı yönetimi gibi biraz da bireyin ilgisiyle alakalı tedavi yöntemleri tercih ediyor. Özellikle kafein ve alkol kullanımı aşırı aktif mesane sendromunda dikkat edilmesi gereken içecekler arasında yer alıyor. Ayrıca mesane sinirlerini kontrol etmek için bazı ilaç tedavileri ve hatta mesaneyi büyütmek için bazı cerrahi müdahalelerde bulunulabiliyor.
Bugün sizlere kapının önüne geldiğinizde neden birden çişinizin geldiğini açıkladık. Bu tarz içeriklerin devamının gelmesini istiyorsanız bizlere yorumlar kısmında yazmayı unutmayın.
Kaynak: Health, Shape, Harvard, Türk Üroloji Derneği
