İnsanlık, onlarca yıldır uzayla yakından ilgileniyor. Çevremizdeki gök cisimlerine insanlı veya insansız gitmeyi başarmış olsak da uzayla ilgili attığımız adımlar henüz bir bebeğin ilk adımının ilerisine gidemiyor.
Uzayın büyüklüğü karşısında çok yetersiz kalan insanlık, milyarlarca ışık yılı ötesini gösterebilen teleskoplarla bu devasa alanı gözlemlemeye çalışıyor. Hazır geçen senelerdeki kış aylarının aksine sıcak havaların olduğu bu dönemlerde aklımıza şöyle bir soru geldi: Evrendeki en soğuk yer neresi?
Evrendeki -bilinen- en soğuk yer, Dünya'dan 5000 ışıkyılı uzaklıkta bulunuyor.
Erboğa Takımyıldızı'nda bulunan Bumerang Bulutsusu, evrenin -şu ana kadar gözlemlediğimiz kadarıyla- en soğuk yeri. Merkezinde ölmek üzere olan kırmızı dev yıldız bulunan Bumerang Bulutsusu, toz ve iyonize taşlardan oluşuyor.
Nispeten genç bir gezegenimsi bulutsu olan Bumerang Bulutsusu'nun merkezinde yer alan ölüm döşeğindeki yıldız, yoğun ultraviyole radyasyon yayarak gazların parlamasına ve renkli ışık üretmesine neden oluyor. Bunu yaparken de aslında dış katmanlarını döküyor.
Bumerang Bulutsusu ne kadar soğuk?
Evrendeki en soğuk yer olan Bumerang Bulutsusu, -272 santigrat derece. Bu değer, mutlak sıfır olan -273 santigrat dereceden sadece 1 derece daha sıcak. Bu sıcaklık, Antarktika'da kaydedilen -93,2 santigrat derecelik rekor sıcaklıktan 3 kat daha fazla.
Bu aşırı soğuğun nedeni, hızla hareket eden gazlar.
Bulutsuya "sis" görüntüsünü de veren gazlar, yıldız çekirdeğinden saniyede 164 km hızla dışarı çıkıyor. Bu yüksek hız sayesinde bulutsu da çok büyük bir hızla genişliyor ve bu hızlı genişlemenin düşük sıcaklığın başlıca nedeni olduğu belirtiliyor. Yani çok hızlı rüzgarlar şeklinde gaz çıkışı gerçekleşiyor ve bu rüzgar hızla genişlerken sıcaklığın da önemli ölçüde düşmesini sağlayan kozmik bir buzdolabı görevi görüyor.
Bumerang Bulutsusu her şeyi çok hızlı yapıyor.
Buradaki yıldızın aslında Güneş'imizle pek çok benzerliği var. Güneş'imiz de hayatının sonunda dış katmanlarını döken bir yıldıza dönüşecek. Ancak buradaki yıldızın etrafının soğuk olmasının nedeni, kütlesini diğer benzer yıldızlara nazaran 100 kat daha hızlı kaybediyor olması.
Big Bang'den geri kalanların bile -270,4 santigrat derece olduğu düşünülürse Bumerang Bulutsusu'nun gözlemlediğimiz evrendeki en soğuk yer olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
- Kaynaklar: USA Today, Independent, Space
