Geçtiğimiz yıl uzaya gönderilen Spektr-RG Uzay Teleskobu, Dünya’dan 1.5 milyon kilometre uzaklıkta görevine başladı. Evrenin farklı noktalarından veri toplamaya başlayan Spektr-RG’nin üzerine yerleştirilmiş eRosita cihazının elde ettiği verilerden uzayın yeni bir haritası oluşturuldu.
Spektr-RG Uzay Teleskobu’nda bulunan eRosita, aşağıdaki görseldeki görüntüyü oluşturmak için 100 milyondan fazla röntgen kaynağını kaydetti. Spektr-RG Uzay Teleskobu çalışmasında yer alan Almanya’daki Max Planck Dünya Dışı Fizik Enstitüsü’nden Kirpan Nandra, eRosita sayesinde bilinen X-ışını kaynağı sayısını iki katına çıkardıklarını açıkladı. Nandra, “Veriler gerçekten çarpıcı ve bence yaptığımız şey X-ışını astronomisinde devrim yaratacak” dedi.
eRosita’nın verileri kullanılarak oluşturulan yeni uzay haritası Aitoff projeksiyonu sayesinde elips şekline getirildi. Haritanın daha iyi anlaşılması için de görüntü renklendirildi. Haritada yer alan mavi renkli yerler yüksek enerjili X-ışını kaynaklarını, yeşil bölgeler orta aralıktaki X-ışını kaynaklarını, kırmızı bölgeler ise daha düşük enerjili X-ışını bölgelerini gösteriyor.
Haritanın büyük bir kısmını kaplayan yeşil ve sarı bölgeler Samanyolu’nun içinde ve dışındaki sıcak gazı temsil ediyor. Bu bölgelerin tespit edilmesi Samanyolu’nun oluşumu ve evrimi hakkında yeni bilgiler sunuyor.
Haritada görülen bazı lekeler, uzayın bilinen aktörleridir. Haritanın en sağında yer alan parlak sarı leke, süpernova kalıntılarının bir konsantrasyonu. Bu sarı lekeye Vela süpernoavasının kalıntıları damgasını vurmuş durumda. Binlerce yıl önce meydana gelmiş olan bu patlamanın oluşturduğu kalıntılar, Dünya’dan sadece 800 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor.
Haritanın üst ve alt kısımlarında görülen dağınık kırmızı bölgeler ise Samanyolu’nun ötesinde bulunan sıcak gazlardan gelen X-ışını emisyonudur. Haritada görülen büyük beyaz lekelerde büyük kara delikleri gösteriyor.
Bilim insanları, sıcak gazların dağılımının haritasının çıkarılmasının Evrenin nasıl oluştuğu ve zamanla değiştiği konusunda yeni fikirlere yol açacağını düşünüyorlar. Çalışmalar sırasında bütün evreni kapladığı düşünülen karanlık enerjinin doğası hakkında da bilgiler elde edilebilir.
Spektr-RG Uzay Teleskobu ve eRosita cihazı, önümüzdeki 3.5 yıl boyunca benzer şekilde 7 harita daha oluşturacak. Her biri 6 ayda oluşturulacak haritalar, sonunda tüm gözlemlenebilir evrenin bir haritasının oluşturulmasını sağlayacak. Bilim insanları, toplamda 8 çalışmayı birleştirecek en doğru haritanın 2025 yılında tamamlanıp yayınlanacağını düşünüyorlar.
