Günlük hayatımızda kullandığımız hemen hemen her teknolojik cihaz, verileri saklayabilmesine olanak tanıyan exFat, FAT32 veya NTFS formatlarında bir veri depolama alanına yani diske sahip. Bu diskler saklayabilecekleri veri kapasitesine ve kullanım amaçlarına göre birçok çeşide ayrılıyor.
Bilgilerimizi depoladığımız bu diskler, verilerin birden çok cihazda okunabilmesi ve yine farklı cihazlar üzerinden diske veri yazılabilmesi için belirli bir standart üzerinde tasarlanıyor. Diskin formatı olarak adlandırdığımız bu standart çeşitlerinden en bilinen üç format olan exFat, FAT32 ve NTFS disk formatları arasındaki benzerlikleri, formatların kendilerine ait özelliklerini ve birbirlerinden farklarını yazımızda konu edineceğiz.
exFAT nedir?
2006 yılında lanse edilen exFAT disk format sistemi Windows’un XP ve Vista gibi eski versiyonlarında sıklıkla kullanılan bir tür olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle düşük depolama kapasitesine sahip taşınabilir depolama alanları odaklanarak geliştirilen disk format türü exFAT, FAT32’nin kısıtlamalarını ortadan kaldırmasıyla ün salıyor.
4 GB’tan daha büyük dosya boyutuna sahip tekil dosyaları saklamaya olanak tanıyan exFAT, çeşitli işletim sistemlerine sahip cihazlarla uyumluluk konusunda FAT32 ile benzerlik göstermesi sayesinde popülerliğini git gide artırdı. macOS X işletim sisteminde exFAT formatına sahip bir depolama birimi üzerinde hem okuma hem de yazma işlemleri kolaylıkla gerçekleştirebilmesi, Apple kullanıcılarını da bu depolama birimini kullanmaya yöneltti.
exFAT ile formatlanan depolama birimleri, Linux işletim sisteminde özel bir yazılım yüklenmesinin ardından kolaylıkla kullanılabiliyor. Ne var ki işler Sony Playstation ve Microsoft Xbox oyun konsollarına gelince karışıyor. Bu noktada bazı sorunlar yaşayan exFAT Sony Playstation 4 oyun konsolunda tüm işlevleriyle çalışabiliyor iken Sony Playstation 3 oyun konsolunda ise uyumluluk sorunu yaşıyor. Aynı problem Xbox tarafında da bulunuyor. Microsoft Xbox One oyun konsolunda çalışabilen exFAT disk format sistemi, Microsoft’un Xbox 360 oyun konsolunda uyumsuzlukla karşılaşıyor.
- Uyumluluk: Microsoft Windows’un tüm sürümleri ile ve macOS X işletim sisteminin güncel sürümleriyle uyumlu. Linux işletim sisteminde ek bir yazılım uyumlu hâle geliyor. NTFS disk format türünden daha fazla cihaz ile çalışabiliyor.
- Sınırlamalar: exFAT (gerçek hayat kullanım koşulları kapsamında) herhangi bir sınırlamaya sahip değil.
- Kullanım alanları: FAT32’nin sunduğundan daha büyük dosya boyutlarında tekil dosyalar sahip olunduğu durumlarda ve NTFS disk format sisteminin desteklenmediği platformlarda.
exFAT ve FAT32 farkları nelerdir?
Dosya yerleşim tablosu anlamına gelen FAT (File Allocation Table), yazımızda bahsettiğimiz diğer veri depolama alanı format türleri NTFS ve exFAT da dahil olmak üzere en eski disk format çeşidi. Windows 3 ve MS-DOS işletim sistemlerinde kullanılan FAT16 disk formatının yerini alması için geliştirilen yenilikçi FAT32 disk format sistemi, Windows 95 işletim sistemiyle beraber piyasada gün yüzü gördü.
FAT32 disk formatı günümüzde yaygın bir şekilde kullanılmaya devam ediyor. Herhangi bir teknoloji marketinden satın alınan USB bellekler genellikle FAT32 disk formatına sahip şekilde alıcısıyla buluşuyor. Bunun sebebi ise FAT32 formatının Windows, macOS, Linux işletim sistemleriyle beraber oyun konsolları dahil olmak üzere çeşitli birçok platformda sorunsuz şekilde çalışabilme avantajı.
FAT32 formatının en büyük dezavantajı ise bu disk formatında saklayabileceğiniz en büyük tekil dosya boyutunun 4 GB’ı geçememesi. Örnek vermek gerekirse, 4 GB’tan daha büyük bir video dosyasına sahip iseniz ne yazık ki bu video dosyasını FAT32 teknolojisiyle formatlanmış bir veri depolama diskinde barındıramıyorsunuz. FAT32’nin aksine herhangi bir dosya boyutu kısıtlaması bulunmayan exFAT disk format türü bu durumda yerine tercih ediliyor.
Günlük hayatımızdaki birçok disk teknolojisinin formatı olan FAT32’nin bir diğer dezavantajı ise 8 TB’tan daha büyük veri depolama birimlerinde kullanılamıyor oluşu. Bilgisayarımızın içerisindeki ve harici depolama birimlerinde görmeye başladığımız 8 TB ve üzeri disk kapasiteleri, FAT32 yerine sınırlamalara sahip olmayan exFAT teknolojisinin tercih edilmesini daha da yaygınlaştırıyor.
- Uyumluluk: Windows, macOS, Linux, oyun konsolları ve USB girişine sahip neredeyse her şey.
- Sınırlamalar: Tekil dosya boyutunun en fazla 4 GB, toplam disk kapasitesinin ise en fazla 8 TB olabilmesi. exFAT disk format sistemi ile bu sorun ortadan kalkıyor.
- Kullanım alanları: Farklı işletim sistemlerine sahip cihazlar arasında veri aktarımı gerçekleştirebilmek için kullanılabilen taşınabilir depolama birimleri.
exFAT ve NTFS farkları nelerdir?
Windows yüklenen her depolama biriminin bu disk format türü ile formatlanmasıyla yaygınlığı bir hayli fazla olan NT File System (NTFS), sahip olduğu sınırlamaların teoride kalması ve gerçek hayatta asla karşılaşılamayacak olması unvanını taşıyor. Tarihine baktığımızda Microsoft Windows işletim sistemlerinden Windows NT ile ilk kez kullanılan NTFS disk format sistemi, Windows XP işletim sistemiyle kullanım alanını genişletiyor.
Windows tarafından kullanılan NTFS, FAT32 disk format türünün maksimum 4 GB boyutunda tekil dosyayı barındırabilme sorununu ortadan kaldıran exFAT format türünden daha modern özelliklere sahip olmasıyla karşımıza çıkıyor.
Güvenliği sağlayabilmek için dosyalarda izin işlemlerini gerçekleştirebilme, sistemin ani kapanması ve hata vermesi durumlarında oldukça yararlı olan ve sistemde gerçekleşen bütün değişikliklerin satır satır kaydedildiği bir günlükleme sistemi, dosya kullanımda olsa bile yedeklemesinin gerçekleşmesini sağlayan sahte kopya, disk boyut limiti ve daha birçok yeni özellik exFAT disk format türünde bulunmaz iken NTFS’deki yerini alıyor. Bu özelliklerin bir işletim sisteminin barındığı depolama birimi için kritik öneme sahip olması exFAT yerine NTFS’nin tercih edilmesini sağlıyor.
Windows kullanıcılarının hâlihazırda bilgisayarlarını kullandıkları depolama birimi, Windows yüklenmeden önce yazılım tarafından NTFS ile formatlanıyor. Windows işletim sistemi kullanıcıları cihazlarına 2. bir dahili depolama birimi eklemek istediklerinde sorun yaşamamaları için bu birimin disk format sisteminin de NTFS seçilmesi tavsiye ediliyor.
exFAT disk format türüne göre avantajlarının yanında NTFS, büyük bir uyumluluk sorunu yaşıyor. Windows XP işletim sisteminden itibaren bütün Windows sürümlerinde çalışabilen NTFS, konu diğer işletim sistemlerine gelince sınıfta kalıyor. macOS X işletim sistemi exFAT disk format sistemini kullanan bir depolama biriminde hem yazma hem de okuma işlemlerini gerçekleştirebilirken NTFS format türünü kullanan bir depolama biriminde ise macOS X işletim sistemi üzerinde sadece okuma işlemi gerçekleştirilebiliyor.
Linux işletim sisteminin bazı versiyonları NTFS’e destek verirken bazıları ise sadece okuma işlemini sağlayabiliyor. Sony Playstation oyun konsollarının hiçbiri NTFS disk format türüne sahip bir depolama birimini desteklemiyor. Microsoft’un kendi oyun konsolu Xbox 360 dahi NTFS format türünde okuma işlemi yapamıyor. Diğer platformların NTFS disk format türüne destek verme yüzdesi de hâliyle bir hayli düşük.
- Uyumluluk: Microsoft Windows’un tüm sürümleri ile çalışıyor, macOS X’te ise sadece yazma işlemi gerçekleştirilebiliyor. Bazı Linux versiyonlarında yarım destek veriliyor. Microsoft Xbox One dışında diğer cihazların NTFS disk format türüne destek verme ihtimali düşük.
- Sınırlamalar: NTFS (gerçek hayat kullanım koşulları kapsamında) herhangi bir sınırlamaya sahip değil.
- Kullanım alanları: Windows işletim sisteminin kurulu olduğu depolama biriminde ve sadece Windows ile kullanılması beklenen diğer dahili depolama birimlerinde.
En bilindik 3 disk format türü olan exFAT, FAT32 ve NTFS’nin benzerlikleri ve birbirlerinden farklarının yanında uyumluluk, sınırlama durumlarını ve kullanım alanlarını bu yazımızda derledik.
