Milyonlarca Yıl Süren Kromozom Değişimi, Kısa Sürede Gerçekleştirildi: Genetik Hastalıklara ve Evrim Sürecine Işık Tutabilir

Bir hayvanın sahip olduğu kromozom sayısının değişimi, evrim süreci boyunca milyonlarca yıl sürebiliyor. Yayımlanan yeni bir araştırma ise çok uzun sürede gerçekleşen bu değişikliklerin laboratuvar ortamında kısa sürede yapılabileceğini ortaya koydu.

Araştırmayı gerçekleştiren bilim insanları, doğadaki evrimin seyri boyunca gerçekleşen bu uzun değişimi fareler üzerinde yapmayı başardı. Yeni teknikte kök hücreleri ve gen düzenleme yönteminin kullanıldığı ifade edildi. Çalışma bulguları, 25 Ağustos tarihinde Science dergisi üzerinden paylaşıldı.

Hayvanların evrimini hakkında yeni bilgileri ortaya çıkarabilir ve genetik hastalıklarla mücadeleye yardımcı olabilir

Tekniğin büyük bir başarı olduğuna dikkat çekerken araştırmacılar, bulguların kromozomların yeniden düzenlenmesinin hayvan evrimini nasıl etkilediği konusunda yeni bilgileri gün yüzüne çıkarmasını umduklarını ifade etti.

Hücre içinde DNA ve ve proteinlerden oluşan kromozomlar, canlılarda kalıtımı sağlayan ipliksi genetik birimlere deniyor. Çoğu tür sabit sayıda kromozoma sahiptir; ancak milyonlarca yıllık süreçte bu birimlerde değişiklikler yaşanabilir. Bunun sonucunda da organizmalarda ciddi fizyolojik değişimler görülebilir. Eksik veya fazla kromozomlar ise genetik hastalıklara yol açabiliyor. Ayrıca kromozom füzyonlarının kanser gibi sonuçlar doğurduğu da belirtiliyor.

Araştırmacılar, çalışmada çeşitli fare kromozomlarını kaynaştırdı ve farklı boyutlar oluşturdu. Bunun ardından ise değiştirilmiş genleri döllenmemiş yumurtalara enjekte etti. Kaynaşmış kromozomlara sahip farelerin çoğu anormallik sergiledi. Bazı farelerin gelişmediği, bazılarının ise yetişkinliğe ulaştığı ancak kısır kaldığı ifade edildi. Ayrıca bazılarının normalden çok daha hızlı büyüdüğü; ancak daha endişeli ve fiziksel olarak yavaş olduğu aktarıldı. Çalışmada, 4 ve 5 ismi verilen kromozomlarının füzyonunu alanların genetik kodu yavrulara aktarmada en başarılı olduğu, böylece yeni yavruların üretilebildiği belirtildi.

Bulgular, kromozomlardaki yeniden düzenlemenin üreme izolasyonu (farklı türlerin çiftleşerek çocuk yapmasının engellenmesi) için oldukça önemli olduğunu göstermenin yanı sıra türlerin evrimleşmesinde ve ayrı kalabilmesinde önemli rol oynadığını ortaya koyuyor. Daha da açacak olursak kromozomlardaki bazı nadir değişimler, canlıların atalarının evrimini yönlendirmeye yardımcı oldu. Son olarak uzmanlar, edinilen bilgilerin kromozom füzyonları gibi nedenlerden çıkan hastalıklara karşı mücadeleye yardımcı olabileceğini de ekledi.