Gemilerin Denizin Üzerinde Değil de Havada İlerliyormuş Gibi Gözükmesine Sebep Olan Fata Morgana Etkisi Nedir?

Bu terimi Titanic ile de duymuş olabilirsiniz. Bir zamanlar Titanic’in batışına dair çıkan iddialar tabiri caizse suçu, bu optik yanılsamanın üzerine atmıştı.

Sözü daha fazla uzatmadan bu etkiye dair olan biteni anlamaya çalışalım.

Bazı hava koşullarında özellikle denizde veya düz arazide, uzaktaki cisimleri sanki havada uçuyormuş gibi görmek mümkündür.

Bu görüntü, olağanüstü gibi görünse de aslında bir açıklaması vardır. Bu, bir tür seraptır. Serap dendiğinde akıllara, çöllerde rastlanan bir durum gelir. 

Ciddi anlamda çöllerde gezen birçok gezgin, su birikintisi gibi görünen şeyin esasen çöl kumu olduğunu görünce hayal kırıklığına uğramıştır. Fakat serap, bir değil birkaç farklı biçimde oluşur.

Bu serapların bir türü de Fata Morgana olarak kabul edilir ve temelde bunların hepsi optik bir yanılsamadır.

Seraplar, ışığın yolculuğu sırasında farklı yoğunluktaki hava katmanlarının bükülmesi sonucunda oluşur.

Farklı yoğunluktaki bu hava katmanlarına da büyük oranda hava sıcaklığındaki ani değişimler sebep olur. Sıcaklık değişimi ne kadar keskin olursa, ışığın sapması da o kadar fazla olacaktır.

Örneğin oldukça güneşli bir günde koyu renkli yol yüzeyleri, güneş enerjisini emebildiği kadar emer. Bu sıcak yüzeylerle temas eden hava da iletim yoluyla ısınır. Fakat hava zayıf bir termal iletken olduğundan yalnızca birkaç metre daha yüksekte çok daha soğuk hava yer alır.

Bunun sonucunda da yolun yüzeyi, sanki ıslakmış gibi görünür. Fata Morgana etkisinde de bir soğuk hava tabakasının üzerinde bir sıcak hava tabakası bulunur. Aradaki fark da ışığı, görüş alanına doğru büker.

Araba sürdüğünüz zaman gördüğünüz serap ise tam tersi bir şekilde çalışır.

Bu süreçte soğuk hava, sıcak havanın üzerinde yer alır. Bunun sonucunda da ışık, aşağıya doğru bükülür. Yani esasen yerdeki su görüntüsü, gökyüzünün bükülmüş bir görüntüsüdür.

Fata Morgana karada veya denizde, kutup bölgelerinde ya da çöllerde görülebilir. Tekneler, adalar ve kıyı şeridi de dahil olmak üzere hemen hemen her türlü uzak nesneyi içerebilir. 

Bu etki kutup bölgelerinde nispeten soğuk günlerde görülür. Çöllerde ise okyanusların ve göllerin üzerinde Fata Morgana ile karşılaşmak mümkündür. 

Hatta deniz seviyesinden dağ zirvelerine kadar Dünya atmosferindeki herhangi bir yükseklikten ve uçaklardan bakıldığında bile bu optik fenomenle karşılaşılabilir.

İlginizi çekebilecek diğer içerikler: