Güneş Sistemi’nin de içinde yer aldığı Samanyolu Galaksisi’nin merkezi, görünmez ve birbirine bağlı lekelerle dolu. Bu görünmez lekelerin belkide en büyüğü olan Fermi Baloncukları, radyo dalga boyları ve kum saati şeklinde X-ışınlarından oluşan enerji dalgaları içeriyor.
Fermi Baloncukları, aşağıdaki görselde de göründüğü gibi Samanyolu’nun merkez kara deliğinin iki tarafından bulunan devasa gaz, toz ve kozmik ışın küreleridir. Fermi Baloncukları üzerinde yapılan çalışmalar, kelimenin tam anlamıyla devasa olan baloncukların bir uçtan bir uca yaklaşık 50.000 ışık yılı boyunca uzandığını gösteriyor. Baloncuklar bu kadar büyük olmalarına rağmen sadece gama ışığında görülebiliyorlar.
Devasa Fermi Baloncukları’nın Samanyolu’nun yarısı büyüklüğüne sahip olduğu bilinmekle beraber bu baloncukların nasıl ortaya çıktıkları veya nereden geldikleri bilinmiyor. Ancak bilim insanlarının yaptığı yeni bir çalışma, Fermi Baloncukları’nın galaktik merkezi çevreleyen gizemli X-ışını ve radyo yapılarıyla birlikte, yaklaşık 6 milyon yıl önce başlayan kara delik püskürmeleriyle bağlantılı olduğunu ileri sürüyor.
Fermi Baloncukları, Sagittarius A*’da meydana gelen püskürmenin sonucu olabilir
Fermi Baloncukları hakkında çalışmayı yapan bilim insanları baloncukların nasıl ortaya çıktığını belirlemek için birkaç simülasyondan yararlandılar. Araştırmacılar, Fermi Baloncukları’nın Samanyolu’nun merkezinde yer alan X-ışını yapıları ve Sagittarius A* olarak bilinen galaksinin merkezindeki kara delikte meydana gelen büyük bir şok dalgası tarafından oluştuğunu belirlediler.
Bilim insanları, Fermi Baloncukları’nı oluşturan şok dalgasının, kara deliğin galaktik merkezinden neredeyse ışık hızında ve birbirinin tersi yönde hareket eden iki muazzam iyonize madde püskürmesi meydana getirdiğinde bağlamış olabileceğini düşünüyorlar.
Fermi Baloncukları’nın oluşması ve bugünkü boyutlarına ulaşması 6 milyon yıl sürdü
Araştırmacılar, kara delik püskürmesinin yeterince geniş ve güçlü olduğunda galaktik merkezin her iki tarafında sıcak gazdan meydana gelen birbirinin aynısı iki şok dalgası yaratabileceğini söylüyorlar. Araştırmacılara göre şok dalgalarının gazı sıkıştırdığı ve ısıttığı yerlerde, kum saati şeklinde X-ışını yapıları oluştu. Galaksiler arası boşlukta, kara deliğin iki tarafında binlerce ışık yılı boyunca genişleyen şok dalgalarının bütününe Fermi Baloncukları deniyor. Araştırmacılar, tüm sürecin yaklaşık 1 milyon yıl süreceğini belirtiyorlar.
Çalışmayı gerçekleştiren bilim insanları, kara delikte meydana gelen püskürmenin halo gazından geçer geçmez bir şok dalgası meydana getirdiğini söylüyor. Araştırmacılara göre şok dalgaları meydana getiren bu püskürme 1 milyon yıl boyunca sürdü ve meydana gelen Fermi Baloncukları 5 milyon yıl sonunda bugünkü boyutuna ulaştı.
Bilim İnsanları, Yeni Kozmik Patlama Sınıfı Keşfetti
Bilim insanlarının ortaya attığı şok dalgası hipotezi, Fermi Baloncukları’nın aşırı yüksek sıcaklıkları ve baloncukların alt kenarındaki X-ışını yapılarıyla mükemmel bir şekilde örtüşmesi de dahil olmak üzere galaktik merkezin çeşitli özelliklerini açıklıyor.
Gerçekleştirilen çalışmanın sonuçları, Samanyolu’nun merkezinde bulunan daha küçük radyo dalgası yapılarının açıklanmasında kullanılabilir. Bilim insanları, ortaya çıkabilecek şok dalgalarının daha küçük yapıların açıklanmasını sağlayabileceğini de söylüyorlar.
